1-ma’ruza: Kirish. Fanning nazariy mashg’ulotlari mazmuni

Mexanizm va mashinalar nazariyasi fani mexanizmlarning turlari, ularning strukturasi, kinematikasi va dinamikasini o‘rganishda model va asboblardan foydalaniladi.

Leonardo da Vinchi (1452-1519) tikuv dastgohlari, bosma va yog‘ochga ishlov berish mashinalari mexanizmlari konstruksiyasi loyihasini ishlab chiqqan, ishqalanish koeffitsentini tajriba yo‘li bilan aniqlashga urinib ko‘rgan.

Leonardo da Vinchi (1452-1519) tikuv dastgohlari, bosma va yog‘ochga ishlov berish mashinalari mexanizmlari konstruksiyasi loyihasini ishlab chiqqan, ishqalanish koeffitsentini tajriba yo‘li bilan aniqlashga urinib ko‘rgan.

D. Kardan (1501-1576) soat va tegirmon mexanizmlarining harakatini o‘rgangan.

O‘ttiz yil Rossiyada yashagan va ishlagan, so‘ngra Peterburg fanlar Akademiyasining haqiqiy a’zosi bo‘lgan, atoqli matematik va mexanik, shveysariyalik professor L.Eyler (1707-1783) qattiq jismlar kinematikasi va dinamikasiga oid masalalarni yechdi, egiluvchan mexanizmlarning tebranishi va ustvorligini tadqiq etdi, tishli mexanizmlar profillari bilan shug‘ullandi, bularning ichida eng istiqbolligi evolventasimon profildir.

Rus olimi L.V. Assur (1878-1920) hozirgi vaqtda mexanizmlarni tahlil va sintez qilishda tadbiq etilayotgan ko‘p bo‘g‘inli mexanizmlar tuzilishining umumiy qonuniyatini ochib berdi.

A.P.Malishev (1879-1962) murakkab tekis va fazoviy mexanizmlar strukturusini tahlil va sintez qilish nazariyasini taklif etdi.

Mashinalar mexanikasining yaxlit mashinasozlik nazariyasiga aylantirishda I.I.Artobolevskiy (1905-1977) salmoqli hissa qo’shdi. U mashina va mexanizmlarning strukturasi, kinematikasi va sinteziga, mashinalar dinamikasi va mashina-avtomatlar nazariyasiga oid ko’plab ilmiy ishlar va darsliklar yozdi.

Mashina va mexanizmlar bo’yicha asosiy tushunchalar.

Mashina so’zi fransuzcha machine va lotincha machina so’zlaridan olingan bo’lib, inshoat degan ma’noni beradi.