1-ma’ruza. Kirish. Fanni o‘qitish va maqsadlari. Kinematika asoslari

Fizika
yunoncha so‗z bo‗lib, ―
physics
‖- tabiat degan ma‘noni anglatadi. Fizika fani 
boshqa fanlar kabi bizni o‗rab olgan moddiy dunyoni-materiyaning ob‘ektiv xossalarini 
o‗rganadi. 
Fizika fani – tabiat hodisalarining oddiy va umumiy qonuniyatlarini, moddalar tuzilishi 
va xususiyatlarini, ularning harakati qonuniyatlarini o‘rgatuvchi fandir. 
Materiya
tushunchasi ob‘ektiv reallikni ifodalaydigan falsafiy kategoriya bo‗lib, 
bu 
ob’ektiv reallikni inson o‘z sezgilari bilan idrok qiladi, undan nusha oladi va aks ettiradi.
Materiya bizni sezgi organlarimizga bog‗liq bo‗lmagan holda yashaydi. 
Bizning atrofimizni o‗rab olgan moddiy dunyo doimo uzluksiz harakatda bo‗lgan 
materiyadan iboratdir. 
Materiya ikki ko‗rinishda – modda (elementar zarralar -elektron, proton, neytron v. b., 
atom va molekulalar, ionlar, fizik jismlar) va fizik maydonlar (gravitatsion, kuchli, kuchsiz, 
elektronmagnit) shaklida bo‗ladi. 
Fizika materiya harakatining eng umumiy ko‘rinishlarini va ularni bir-biriga 
aylanishlarini o‘rganadi.
Masalan, Yer va osmon jismlarining hammasi ximiyaviy jixatdan 
sodda yoki murakkabligidan qat‘iy nazar fizika kashf qilgan butun dunyo tortishish qonuniga 
bo‗ysunadi. Hamma tabiatda bo‗ladigan jarayonlar fizika aniqlagan qonunga 

energiyaning 
saqlanish qonuniga bo‗ysunadi. 
Harakat deganda, materiyaning tabiatda bo‗ladigan barcha o‗zgarishlari, bir turdan 
ikkinchi turga aylanishlari, barcha jarayonlar tushiniladi. 

---

Fizikaviy tadqiqot usullari
. 
Qonun keng ma’noda qandaydir zaruriy, ichki, 
takrorlanuvchi ketma-ketliklarni bog‘lanish asosida bajarilayotgan, aniqlangan va umumqoida 
bo‘lishi mumkin. 
Fizik qonunlar
: Barcha hodisalar va jarayonlar o‘zaro bir-biri bilan bog‘langan holda 
sodir bo‘ladi. Kuzatish va tajriba yo‘li bilan bu bog‘lanishlar qonuniyatlari aniqlanadi va ulardan 
umumiy xarakterga ega bo‘lgan qonuniyatlar fizik qonunlarni tashqil etadi. Har bir fizik hodisa 
tekshirilganda bu fizik qonunlar asos qilib olinadi. 
Fizik qonunlar
tajribalardan olingan ma‘lumotlarni umumlashtirish natijasida topiladi. 
Fizik qonunlar 
fizik hodisalar
orasidagi ob‘ektiv ichki bog‗lanishni va fizik kattaliklar orasidagi 
real munosabatlarni ifodalaydi.