1-ma’ruza. Ip-tarmoqlarning axborot xizmatlari

Kompleks va xizmatlarni boshqarish quyi tizimi. IPTV xizmatlari va xizmat ko’rsatishni boshqarishini amalga oshirishda asosiy o’rinni Middleware tizimi egallaydi. Odatda na’munali Middleware ikkita usuldan foydalanadi: bevosita foydalanuvchi (abonent), yoki xizmatlar operatori (administrator) tomonidan.

Birinchi holatda abonent televizor ekraniga chiqadigan foydalanuvchi interfeysi yordamida xizmatlar ro’yxatini o’zgartirishi mumkin. Abonent uchun xizmatlarni boshqarish interfeysi IP - televideniyasi tizimida oldindan berilgan ro’yxatdan xizmatlarni tanlashga imkon beradi. Odatda bu imkoniyat Middlewarening «Shaxsiy kabinet» bo’limida joylashadi va parol bilan himoyalanadi. Abonentga xizmatlarni va ularni narxlarini to’liq ro’yxati beriladi.

Xizmatlar ro’yxatiga o’zgartirish kiritilganda abonent yangi buyurtma qilgan xizmatlardan shu on yoki kalitlarni yangilashga kerakli vaqtdan so’ng foydalanishi mumkin. Xizmatlar ro’yxatidagi o’zgarishlar abonentning detalizatsiyalangan xisob - kitobida ko’rsatiladi. Bundan tashqari, agar abonent bilan tuzilgan shartnomada kelishilgan bo’lsa, billing tizimi xizmatlarni o’chirish va yoqish uchun ma’lum miqdorda pul yechishi mumkin.

Xizmatlar va xizmat ko’rsatishlarni boshqarishda operator imkoniyatlari kengroq. Alohida abonentlarga ko’rsatiladigan xizmatlarni o’zgartirishdan tashqari operator xizmatlarni guruhlashtirishi, turli ta’rif rejalar yaratishi, kataloglarni muxarrirlashi va b. bajarishi mumkin. Bu imkoniyatlar Middleware tizimining administrator interfeysida amalga oshirilishi mumkin. Muhimi shundaki, o’zgartirishlar kiritilganda xizmatlar, ma’lumotlar bazasining o’zgarishidan tashqari Middleware tizimi IP-televideniya kompleksi ichiga kiruvchi boshqa tizimlarga ham axborot beradi.

Xususan, telekanal va kanallar paketlari haqidagi axborot o’zgarganda Scentra tizimi shartli chiqish tizimiga ham o’zgartirish kiritadi va abonentlar yangi xizmatni tezkor qabul qiladi.

«So’rov bo’yicha Video» xizmat ko’rsatishini boshqarish qismida ham Middleware tizimi nafaqat o’zining “ichki” ma’lumotlar bazasini muxarrirlashni, balki videomateriallar videoserverda borligini ham nazorat qilishi kerak. Middleware ma’lumotlar bazasini va boshqa apparat va dasturiy tizimlarini sinxronlash funksiyasini amalga oshirish IP - televideniya kompleksida xizmat ko’rsatishlarni boshqarishni yengillashtiradi va qo’lda kiritish xatoliklarini oldini oladi, buning natijasida kompleks ishlash sifati oshadi va abonentlar operator ishidan mamnun bo’ladilar.

1.6-rasm. Xizmat ko’rsatish va kompleks boshqarishni quyi tizimi

Kontentni taqsimlash quyi tizimi. IPTV xizmatlarini tashkillashda audio va video materiallarni bitta almashuv nuqtasida to’plash maqsadga muvofiq emas. Buyurtmachi tarmog’ida videoserverlarni sifatli taqsimlash kerak va bunda quyidagi sharoitlar ta’minlanishi kerak:

• 
  Buyurtmachining tarmoq infratuzilmasining minimal yuklamasi;
  
• 
  Y uklamaning videoserverlarga bir xilda taqsimlanishi.
  

1.7-rasm. Kontentni taqsimlash quyi tizimi.

Bu masalani yechish uchun kontentni taqsimlash tizimi ishlatiladi.