1-Ma’ruza Hozirgi o`zbek adabiy tili” fanining predmeti, maqsad va vazifalari. Hozirgi o’zbek adabiy tilining ijtimoiy ahamiyati

Lingvistik omillar - til strukturasi va sistemasiga mansub bo’lgan, shu tizim qoida-qonuniyatlaridan kelib chiqadigan omillar: fonemalarning funksional xususiyatlari, morfema tiplari, leksik va grammatik tizimlar xususiyatidan kelib chiqadigan faktorlar. Ular lisoniy omillar deb ham yuritiladi.

Ekstralingvistik omillar - tildan boshqa sistemalarga oid faktorlar (nolisoniy omillar). Ular til taraqqiyotiga tashqaridan (til va jamiyat, til va ong, til va tafakkur munosabatlari jarayonida) ta’sir o’tkazadi.

Uzus – leksema, frazema, so’z shakli va sintaktik konstruksiyalarning til egalari tomonidan qabul etilgan qo’llanishi.

Til – fonetik, leksik va grammatik vositalar o’rtasidagi aloqa-munosabatlardan tarkib topgan barqaror tizim (sistema).

Nutq – til vositalari ishtirokida fikr ifodalash jarayoni.

Ierarxiya – til tizimida quyidan yuqoriga qarab bosqichma- bosqich joylashgan sathlar (yaruslar) yig’indisi: fonetik-fonologik sath (quyi yarus), morfemik sath, leksik sath (yuqori yaruslar), grammatik sath (yanada yuqoriroq yarus) kabi.