O‘lchov qurilmalari
Fizik kattaliklarni o‘lchov qurilmalariga o‘lcham va o‘lchov asboblari kiradi. O‘lchash birliklarini aniq ifodalashga mo‘ljallangan fizik jism, modda yoki qurilmaga o‘lcham deb ataladi (masalan, tarozi toshlari, o‘lchov kolbalari, kalibrlar, o‘lchov lineykalari, namunaviy qarshiliklari). O‘lcham sifatida aniq xarakterli fizik xossalarga ega bo‘lgan ba'zi moddalar ham ishlatiladi (masalan, qaynash va erish o‘zgarmas temperaturali).
O‘lchov asbobi – o‘lchash natijasida axborotlarni kuzatuvchiga qulay bo‘lgan signalga aylantiruvchi qurilmadir. Har qanday o‘lchov asbobi birlamchi o‘zgartirgich, aloqa kanali va ikkilamchi asbobdan iborat. O‘lchash obyektida o‘rnatish va o‘lchanadigan kattalikni chiqish signaliga aylantirish uchun ishlatiladigan qurilmaga birlamchi o‘zgartirgich deb ataladi.
Birlamchi o‘zgartirgichni chiqishida ishlatiladigan energiyani turiga ko‘ra elektrik, pnevmatik, gidravlik va mexanik turlari mavjud.
Elektrik o‘zgartirgichlar o‘z navbatida parametrik va generatorli turlarga bo‘linadi.
Parametrik o‘zgartirgichlar tashqaridan berilayotgan energiya manbaini o‘zgartirish orqali chiqish signali hosil qiladi.
Aktiv qarshilikli, induktiv va sig‘imli parametrik o‘zgartirgichlar keng tarqalgan.
Nazorat savollari
O‘lchash, o‘lchash usullari, o‘lchash turlari.
O‘lchov qurilmalari.
Nazorat o‘lchov asboblarini klassifikatsiyasi.O‘lchash xatoliklari.
8- maruza.Mexano-elektrik, mexano-gidravlik va issiqlik-elektrik usullar.
Reja.
Model sinflari.
Analog modellar.
Matematik modellar.
Elektrotexnika va elektronikani o’rganishda sinash va tajribalar o’tkazish zarurligi hech kimda shubha uyg`otmaydi. Lekin ularni o’tkazish jiddiy qiyinchiliklarni keltirib chiqarishi mumkin (ayniqsa hozirgi vaqtda). YAxshi o’quv laboratoriyasi zamonaviy o’lchov jixozlariga va ularni ishchi holatda saqlab tura oladigan malakali xodimlarga ega bo’lishi kerak. O’quv yurtlari uchun bunday laboratoriyani ushlab turish qiyin masaladir. Keyingi qirq yil ichida elektr va elektron sxemalarni hisoblash vositalari tezlik bilan o’zgarib bordi. Bunday vosita sifatida 70- yillarning boshida foydalanilgan logarifmik lineykaning o’rnini 70- yillarning ikkinchi yarmida kalkulyatorlar va mini EHM lar egallay boshladi. Mini EHM larning o’rniga 80-yillarning o’rtalariga kelib hisoblash quvvatlari va imkoniyatlari uzluksiz ortib borayotgan personal kompyuterlar (PK) qo’llanila boshlandi. Elektron sxemalarning tahlili bo’yicha PK larning dasturiy ta`minoti faqat hisoblashlarning algoritmlari va sonli tahlil usullarini rivojlantirish yo’nalishidagina emas, balki har xil turdagi sxemalar (analogli, raqamli, raqamli-analog, impuls va boshqalar) bilan tajribalar o’tkazish uchun virtual muhitni yaratish imkoniyatini beruvchi foydalanuvchi uchun qulay interfeysni yaratish yo’nalishida ham rivojlandi.
Do'stlaringiz bilan baham: |