134. ChM manipulyatsiyasi tushuntirib bering.
Modulyatsiyalovchi signal tebranishning oniy chastotasi b-n chiziqli bog‘liq bo‘lsin
𝜔
(
𝑡
) =
𝜔
0 + ∆
𝜔
(
𝑡
), bunda, ∆
𝜔
(
𝑡
) =
𝑘𝑢𝑚
(
𝑡
), u holda chastota modulyatsiyasida to‘liq faza Ψ(
𝑡
) = ∫
𝜔
(
𝑡
)
𝑑𝑡
=
𝜔
0
𝑡
+
𝑘
∫
𝑢𝑚
(
𝑡
)
𝑑𝑡
(5.26)
ga teng bo‘lib, ChM signal quyidagicha ifodalanadi
𝑠𝐶
ℎ
𝑀
(
𝑡
) =
𝑈
cos (
𝜔
0
𝑡
+
𝑘
∫
𝑢𝑚
(
𝑡
)
𝑑𝑡
). (5.27) Ko‘rinadiki, chastota va faza modulyatsiyasi (5.23) va (5.24) munosabatdagidek bir-biri b-n chambarchas bog‘liq. Aniqroq
aytsak, agar modulyatsiyalovchi funksiya
𝑘𝑢𝑚
(
𝑡
) shaklida bo‘lsa, u holda ChM ∆
𝜔
(
𝑡
) =
𝑘𝑢𝑚
(
𝑡
) =
𝑑𝜑
(
𝑡
)/
𝑑𝑡
bo‘lganda
𝜑
(
𝑡
) =
𝑘
∫
𝑢𝑚
(
𝑡
)
𝑑𝑡
qonuni b-cha FMga mos keladi; FM esa
𝜑
(
𝑡
) =
𝑘𝑢𝑚
(
𝑡
) bo‘lganda ∆
𝜔
(
𝑡
) =
𝑘
𝑑𝑢𝑚
(
𝑡
)
𝑑𝑡
qonuni b-cha ChMga mos keladi. Yuqoridagilardan quyidagi xulosalarni chiqarish m-n. 1. Burchak modulyatsiyali tebranishlarni shakli b-cha aniqlash (birbiridan ajratish) m-n emas. Buning u-n
modulyatsiyalovchi signalni ham bilish k-k. 106 2. Agar modulyatsiyalovchi signalni differensiallovchi qurilmadan o‘tkazib, uni chastota modulyatoriga bersak faza modulyatsiyasi hosil bo‘ladi (5.12-rasmdagi yuqoridagi
tarmoq). 3. Agar modulyatsiyalovchi signalni integrallovchi qurilmadan o‘tkazib, uni faza modulyatoriga bersak chastota modulyatsiyasi hosil bo‘ladi. Chastotasi manipulyatsiyalangan signal spektri. Chastotasi
manipulyatsiyalangan signal spektri xuddi shu usulda aniqlanadi va uning spektri ikki xil qiymatga ega bo‘lgan
𝑓
1 va
𝑓
2 chastotalarni davriy signal
𝑢
(
𝑡
) b-n amplitudasi b-cha manipulyatsiyalash natijasida olingan
spektrlar yig‘indisiga teng bo‘ladi (7.4-rasm). 7.4-rasm. ChMp signal spektri Avval ko‘rib chiqilgan, modulyatsiyalangan signallarni shakllantirishda tashuvchi sifatida yuqori chastotali garmonik signallardan foydalanib,
ushbu tashuvchining amplitudasi, fazasi va chastotasini nisbatan past chastotali modulyatsiyalovchi signal
𝑢
(
𝑡
) b-n modulyatsiyalagan (uzatilayotgan xabar signaliga mos ravishda o‘zgartirgan) edik. Raqamli aloqa
tizimlarida (radiotelemetriya, radioboshqaruv va boshqalar) birlamchi axborot tashuvchi sifatida impulslar ketma-ketligidan ham foydalaniladi. Bu impulslar ketma-ketligi quyidagi asosiy parametrlarga ega: impuls
amplitudasi, takrorlanish chastotasi, impuls davomiyligi. Ushbu parametrlarning birortasini uzatilayotgan xabarga mos ravishda o‘zgartirish natijasida impulslarni modulyatsiyalash amalga oshiriladi. Ushbu
modulyatsiyalangan impulslar ketma-ketligi b-n ikkilamchi – asosiy garmonik tebranish signali amplitudasi, chastotasi yoki fazasini modulyatsiyalash natijasida yuqori chastotali signallar shakllantiriladi va radiokanallar
orqali uzatiladi
Do'stlaringiz bilan baham: |