1 м а ъ р у з а: Кириш. Фаннинг мақсади ва вазифалари

19.3 Квартира ва унинг элементлари 
Квартиралар турар жой ячейкалари, замонавий турар жой уйининг 
функционал элементи бўлиб хизмат қилади. Шунинг учун квартираларнинг 
сифати биринчи ўринда уларнинг мақсадга мувофиқ режалаштирилгани 
ҳамда муҳандислик қулайликларига боғлиқ. 
Квартира режалари оиланинг кундалик ҳаётий жараёнларининг табиий 
оқимини таъминлашга қаратилиши лозим. Квартира майдони бир бутунлик 
сифатида олиб қаралади, шу билан бир вақтда улар турар жой ва қўшимча 
майдонларга ҳам бўлинади. Турар жой майдони хоналардан иборат. 
Қўшимча хоналарга ошхона, ҳожатхона, ваннахона, жовонлар,даҳлиз ва 
йўлаклар, балконлар ва пешайвонлар киради. 
Турар жой хоналари турли функционал вазифани бажаради. Уларнинг 
айримларида барча оила аъзолари жам бўлса, айримлари шахсий 
фойдаланиш учун мўлжалланган. Мана шу белгига қараб хоналар умумий ва 
шахсий (ётоқхоналар) га бўлинади. 
Умумий хона одатда квартиранинг композицион ядроси ҳисобланади 
ҳамда энг катта майдонни эгаллайди. Бу хона барча оила аъзоларининг 
умумий машғулотлари ва хордиқ чиқариши, меҳмон қабул қилиш учун 
мўлжалланган бўлиб, овқатхона сифатида ҳам ишлатилиши мумкин. Умумий 
хонада санаб ўтилган функцияларга мос мебель жойлаштирилади. Мебель 
жиҳозлари хонада гуруҳларга бирлаштирган ҳолда жойлаштирилади: 
овқатланадиган жой, машғулотлар ва хордиқ чиқариш учун жой (19.2-расм). 
 
 
 
 
 
 
 
 
19.2-расм.
Квартиранинг режавий элементлари. 

---

а – умумий хоналар; б – шахсий ва ётоқ хоналар; в – ошхоналар 
Зарурият туғилганда, умумий хонада ётоқ жойи ташкил қилинади. Уни 
алоҳида жойлаштиришга ҳамда хонанинг қолган майдонидан максимал 
даражада фойдаланишга ҳаракат қилинади. Бунинг учун хона ичкарисида ёки 
ён томондан, дераза ёнида тахмонсимон жойлар кўзда тутилади. 
Умумий хоналарнинг функционал ҳажмлари сурма пардеворлар, шу 
жумладан шкафли пардеворлар билан ажратилади. Улар заруриятга кўра 
хона юзасини ўзгартириш имконини беради. 
Айтиб ўтилганидек, квартирада турар жой хоналари, ошхона, 
ҳожатхона, ваннахона ёки душхона, қурилма шкафлар, ёзги хона кўзда 
тутилиши керак. 
Давлат ёки маҳаллий бюджет ҳисобига қурилаётган оддий (меъёрий) 
қулайлик (комфортлилик) синфидаги социал (“муниципал”) турар жой 
жамғармаси квартираларининг майдони 19.1-жадвалда келтирилган 
кўрсаткичлар ҳисобга олинган ҳолда қурилади. 
19.1-жадвал 
Квартирала
р турлари 
Оила 
аъзоларининг 
сони (киши) 
Квартира 
майдони* (ёзги 
хоналарсиз), м
2
Шу 
жумладан турар 
жой майдони, м
2
Бир хонали 
Бир хонали 
Икки 
хонали 
Уч хонали 
Тўрт 
хонали 
Беш хонали 
Олти 
хонали 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7(8) 
28-30 
42-36 
48 
64 
80 
96 
114 
14-16 
18-20 
30 
40 
53 
66 
78 
 
*Меъёрланаётган квартиралар майдони яшаш учун яроқли ва қўшимча 
хоналарни ўз ичига олади (ёзги хоналар ва омборхоналар бу ҳисобга 
кирмайди). 
Изоҳ: 1. Жадвал маълумотлари шаҳарларда ва қишлоқ жойларида 
қуриладиган “ижтимоий” тураржой биноларининг ҳамма турлари учун 
мўлжалланган. Квартиралар майдонлари 1 та яшовчига мўлжалланган 
тураржой майдонининг ижтимоий меъёри - 16 м
2
дан келиб чиқиб 
ҳисобланган (1 кишига мўлжалланган бир хонали квартиралар бундан