1 м а ъ р у з а: Кириш. Фаннинг мақсади ва вазифалари

7.3 Архитектура режалаштириш ва хажмий ечимларни текшириш. 
Меъморий-режавий ва ҳажмий ечимларнинг текшириш биноларни 
режалаштириш, фасадларнинг архитектураси ва ҳажмий ечимлар ҳақида 
тўлиқ маълумот олишни мақсад қилиб қўяди. Текшириш жараёнида 
қаватлараро режаларнинг ўлчов чизмалари, қирқимлар ва фасадлар тузилади. 
Бинонинг ўлчами режаси ва қирқимларини тузиш билан бир вақтда 
қаватлараро ўлчамли режалар барча қаватлар, ертўла ва чордоқ учун 
тузилади. Ҳар бир хонанинг 2 тарафи, нотўғри бурчаклик хонанинг 4 тарафи 
ва диагонали ўлчанади, шу билан бирга ўрта деворлар ҳам ўлчаниши лозим. 
Барча ўлчашларни 1 мм гача аниқлик билан хоналарнинг фойдаланишидаги 
вазифа ва тавсифлари аниқланиб, уларнинг номлари ўлчамли режада 
кўрсатилади.
Мавжуд қурилмалар: ванналар, унитазлар, раковиналар плиталар ҳам 
текширишлиши лозим. Бош режада бинонинг барча кириш чиқиш жойлари 
кўрсатилади. 
Қаватлараро режалар 1 : 100 масштабда тузилади (ўлчаш аниқлиги t 10 
мм). Режаларда фойдаланиладиган хоналарнинг вазифалари ва тавсифи 
кўрсатилади, юк кўтарувчи элементлар ва санитар-техник қурилмаларининг 
ўлчамлари берилади. Юк кўтарувчи конструкцияларга қўшимча катта юк 
туширадиган деталлар алоҳида кўрсатилади. 
Қирқимлар бинонинг эътиборлироқ жойлари бўйича 1 : 50 ёки 1 : 100 
масштабда амалга оширилади. Бунда зинапоя қисмларида албатта қирқим 
бўлиши керак. Чизмаларда вертикал белгилар, асосий конструкцияларнинг 
қалинлиги ва деталлари кўрсатилади, дераза ўринлари ва фасаднинг 
меъморий қисмларини вертикал боғланиши келтирилади. 
Бинонинг фасади 1 : 100 масштабда бажарилади. Ишларни 
енгиллаштириш учун бино фотографияси ва унинг архитектура деталларидан 
фойдаланилади. Бино фасадининг қўни иншоотлар билан боғланишини 
топиш учун атрофдаги уйларнинг ҳам фоторасми олинади. 
Майдоннинг бош режаси 1 : 500 масштабда бажарилади. Унда қўшни 
қурилишлар кўкаламзорлар ва кўчага қарашли жойлар кўрсатилади. 
Назорат саволлари 

---

1.Биноларни текширишнинг мақсади ва вазифалари нималардан 
иборат? 
2. Ҳажмий режавий ечимларни нима мақсадда текширилади? 
3.Биноларни визуал текшириш деганда нимани тушунасиз? 
4. Биноларни ускунавий текшириш деганда нимани тушунасиз?