1 м а ъ р у з а: Кириш. Фаннинг мақсади ва вазифалари

2.3 Бино ва унинг элементлари нархини ва сифатини баҳолаш. 
Бино ва унинг элементларининг нарҳи ва нисбий вазнини уларнинг 
сифати белгилайди ва уни “Асосий жамғармаларни қайта баҳолашда 
биноларнинг йириклаштирилган нарҳ кўрсаткичлари тўплами” ёрдамида 
аниқланади. 
Конструктив элементларнинг нисбий вазнлари ҳақида тасаввурга эга 
бўлиш учун 2.1–расмда анъанавий қурилиш ва замонавий индустриал 
уйларнинг кўрсаткичлари солиштирилган. Расмда алмаштириладиган ва 
алмаштирилмайдиган конструкциялар ажратилган. Анъанавий қуриладиган 
уйларда алмаштирилмайдиган конструкцияларнинг улуши 42% га етади 
(бунга пойдеворлар, деворлар, зиналар киради). Қолган элементларин 
эксплуатация қилиш жараёнида эскиришга қараб алмаштириш мумкин. 
Индустриал уйларда алмаштирилмайдиган конструкцияларнинг улуши 53% 
ни ташкил этади, чунки уларга яна алмаштирилмайдиган ораёпмалар ва 
томлар (томқопламалар) қўшилади, чунки бу элементлар ҳам бу ҳолда девор, 
пойдевор ва зиналарнинг материалларидан барпо қилинади. 
Ораёпмалари ғиштли ёки бетонли сводлардан уйларнинг нарҳини 
ҳозирги вақтда темирбетон ораёпмаларни баҳоловчи жадваллар бўйича 

---

аниқланаяпти. 
Сводларнинг 
юқори 
даражадаги 
капиталликка 
эга 
эканлигидан, бундай эски капитал биноларнинг нарҳини асоссиз пасайтириб 
юборишга олиб келмоқда. 
Яхши эски бинолардаги юқори сифатли қурилиш, айниқса пардоз 
ишлари етарли даражада ҳисобга олинмаяпти, жумладан ҳозиргача яхши 
сақланган, революцияга қадар қурилган кўпгина уйларнинг ташқи сувоқлари. 
Ҳарқалай амалдаги меъёрларда ташқи сувоқнинг ҳисобий хизмат муддати 
чегараланган (30 йил, жуда юқори сифатли бўлса 50 йил) бўлса ҳам, уни эски 
биноларнинг бошқа элементлари каби конструкциянинг ҳақиқий техник 
ҳолатидан келиб чиқиб, унинг умрбоқийлигини ҳисобга олиб баҳолаш 
даркор бўлади.