1. Lizing tizimidan foydalanish imkoniyatlari 8

5.Rivojlangan mamlakatlarda lizing xizmatlari amaliyoti taxlil

Rivojlangna mamlakatlar bozoridalizing moliyaviy dastak sifatida uzining boshka turdagi kredit va investitsiyalardan kulayligi va samaradorligi bilan birmuncha ajralib turadi. Shunday kulaylikka ega bulgan lizing turlaridan biri bu “dabl din” bulib uning afzalligi ikki va undan ortik davlatlarning solik imtiyozlaridan yaxlit foydalana olish imkoniyati bilan izoxlanadi. Masalan, 80-yillarda xalkaro lizing amaliyotida kator samolyotlar aynan “dabl din” asnosida lizingga berilgan.
Bu jarayon A ^Sh va Buyuk Britaniya urtasida amalga oshirilgan.
Agarda lizing beruvchi mulk xukukida bulgan xolatda Buyuk Britaniya solik tizimiga kura birmuncha kulayliklari mavjud bulgan, A ^Sh solik tizimiga kura lizing beruvchi bunday xolatda zarar kurgan, ularda lizing beruvchi kup jixatdan mulkni boshkarish xukukida bulishi iktisodiy jixatdan samarali xisoblangan.
Shunday kilib lizing kompaniyasi Buyuk Britaniyadan samolyotlarni sotib olishgan va ularni A ^Sh lizing kompaniyalariga lizing va ijaraga berishgan, ular uz navbatida maxalliy xavo yullariga bu samolyotlarni lizingga berishgan. Kuzatuv taxlillar asosida shuni ta’kidlash mumkinki, bugingi kunda bu turdagi lizingdan Fransiya va Germaniya, A ^Sh va Fransiya, Yaponiya va A ^Sh kabi davlatlar va boshka kuplab mamlakatlar foydalanishlari mumkin.
Lizing bozorini mintakalar buyicha rivojlanishida sunngi uch yilda Shimoliy Amerikada faoliyat kursatayotgan lizing kompaniyalari rivojlanib, dunyo bozorida peshkadamlik kilmokdalar. Kuyida mintakalar buyicha lizing bozorining ulushi va rivojlanish tendensiyalari berilgan.
Yevropada kompyuter va ofis uskunalari lizing operatsiyalari urtacha 12,5 foizga teng va 4 foizi yirik damda kimmatli mulklar damda kimmatli samolyotlar, kemalar va shu kabilar ulushiga tugri keladi. Lizing oluvchilar faoliyat turlari buyicha lizing bozori tadlili shuni kursatadiki, lizingdan damma turdagi korxonalar foydalanadi. Ishlab chikarish sodasi vakillari bilan birgalikda kurilish va xizmatlar kursatish soxalari vakillari xam lizing oluvchilar sirasiga kiradi. 2015 yilda xizmat kursatuvchi soxalar sirasiga jami uskunalar lizingining 50 foizi tugri kelgan.
Dune mamlakatlari ichida 2013-2014 yillar lizing bitimlarida texnologik jixozlarning ulushi yukori bulgan Avstraliya disoblanadi. Uning ushbu kursatkich buyicha usish dinamikasini kuzatadigan bulsak, 2010 yilda 12 foizni tashkil kilgan bulsa, 2014 yilga kelib 40 foizni tashkil etgan. Bunga asosiy sabab, mamlakatda texnologik jidozlarga bulgan talab oshgan. Kanada iktisodietida dam, texnolgik jidozlarga bulga talabning kupayishi va ishlab chikarishni modernizatsiyalash dasturlarining joriy etilish evaziga, texnolgik jidozlarga tuzilgan lizing bitimlari salmogi ortgan bulib, 2013 yilda yeng yukori ulushga, 32 foizga ega bulgan. Germaniya davlatida 2012 yil yakunlari buyicha texnologi jixozlarga bulgan bitim sunngi un yillikda yeng kuyi kursatkich, 5.8 foizni tashkil etgan. Bu uz navbatida, Germaniya lizing bozorida texnologik jixizlarga bulgan talabning 2012 yilda pasayganliga va boshka soxlarning ulushi kupayganligidan dalolat beradi.