На узбекском языке
|
Biologiya nimani o'rganadi?
A) organizmgacha darajadagi sistemalarning tuzilishi va faoliyati
B) *jonli mavjudotlarning mavjudligi va rivojlanishining umumiy qonuniyatlari
C) to'qimadan yuqori darajada organizmning tuzilishi, organizmlar va ularning qismlari
D) shaxs psixikasi va psixik faoliyatining paydo bo'lishi, rivojlanishi va faoliyat ko'rsatish qonuniyatlari
|
Biologiya fanining predmeti nima:
A) inson psixikasi
B) populyatsiyaning tashkil etilishi va faoliyati, biotsenozlar, ekotizimlar, biosfera
C) inson tanasining xususiyatlarini, shuningdek, bir qator jarayonlarni o'rganish
D) * tirik organizmlar, ularning tuzilishi, o'sishi, funktsiyalari, rivojlanishi, atrof-muhit bilan aloqalari va kelib chiqishi
|
Biologiyanıng o'rganish predmetini ko'rsating:
A) materiya
B)*tirikchilik
C) organizm
D) to'qima
|
Materiyanıng eng asosiy harakat shaklini ko'rsating:
A)*tirikchilik
B) osmon
C) koinot
D) galaktika
|
Tirikchilikga tegishli tariflamani aniqlang:
A)*yangilanish xususiyatiga ega bo'lgan materiyanıng sifatli eng asosiy borlik
B) hujayralarning o'lchamining va sonining ko'payishi hisobidan organizm massasining ortishi sababdan organizmning o`sishi
C) organizmning ichki muhit bilan turg`inlik va organizmlarning sirtqi muhit menen aloqasining támiynlanishi
D) yerda organizmlarning jamoasi
|
Zamonaviy biologiya nechta yo'nalishga bo'linadi:
A) 1
B) 2
C)*3
D) 5
|
Tirikchilikning ierarxiyalıq tizimining biologik darajalarini ko'rsating :
A) gen, genom, genotip, fenotip
B) *genotip, hujayra, organizm, populyaciya, biogeocenoz, biosfera
C) molekula, DNK, RNK, gen, xromosoma, hujayra, organizm
D) hujayra, to'qima, organ, organizm
|
Kim tirikchilikka "materiyanıng harakatlanishining maxsus, murakkab shakli" deb tarif bergan:
A) YU. V. Bogdanov
B) C. C. Chetverikov
C)*A. I. Oparin
D) B. I. Vernadskiy
|
Tirikchilikning qaysi darajasidan boshlab ahamiyatli tirikchilik jarayonlari boshlanadi:
A) hujayralik
B) to'qimalik
C) organizm
D)*molekulyar
|
Tirikchilikning qaysi darajasida bitta hujayrali va ko'p hujayrali organizmlar darajasi o`rganiladi:
A) biosfera
B) hujayrali
C)*organizm
D) ekosistema
|
Barcha tirik organizmlarning strukturaviy birligini aniqlang:
A) gen
B) individ
C) to'qima
D)*hujayra
|
Prokariot hujayralarning eukariot hujayralardan asosiy farq belgilari:
A) xromosomalarnıng yo'qligi
B) hujayra devorining yo'qligi
C)*shakllangan yadroning yo'qligi
D) citoplazmatik membrananıng yo'qligi
|
Barcha tirik organizmlarning birligini ko'rsatuvchi nazariya:
A) irsiylikning xromosoma nazariyasi
B) evolyucion nazariya
C)*hujayra nazariyasi
D) nisbiylik nazariyasi
|
Tirikchilikning mollekulyar darajasi aniqlanadi:
A)*nuklein kislotalar molekulasi, oqsillar, uglevodlar, lipidler va steroidlar bilan
B) mustaqil organizmlar vazifasini bajaruvchi hujayralar, shu jumladan ko'phujayrali organizmlar hujayralari bilan
C) to'qimalar bilan
D) organizmlarning organlari bilan
|
Tirikchilikning organ darajasi aniqlangadi:
A) nuklein kislotalar molekulasi, oqsillar, uglevodlar, lipidler va steroidlar bilan
B) biocenozlar bilan
C) hayvon va o'simlik turlari bilan
D)*organizmlarning organlari bilan
|
Turlar soni va populyaciya sonining dinamikasiga ta'sir qiluvchi omillar tirikchilikning qaysi darajasiga tegishli:
A) organizm darajasi
B) *populyacion-tur darajasi
C) ekosistema darajasi
D) biosfera darajasi
|
Tirikchilikning boshlang`ıch darajasini ko'rsating:
A)*hujayraviy
B) organ
C) organizm
D) biosfera
|
Tirikchilikning hujayraviy darajasi aniqlangadi:
A) nuklein kislotalar molekulasi, oqsillar, uglevodlar, lipidler va steroidlar bilan
B) biocenozlar bilan
C) hayvon va o'simlik turlari bilan
D)*mustaqil organizmlar vazifasini bajaruvchi hujayralar, shu jumladan ko`phujayrali
organizmlar hujayralari bilan
|
Tirikchilikning nav darajasi aniqlangadi :
A) nuklein kislotalar molekulasi, oqsillar, uglevodlar, lipidler va steroidlar bilan
B) biocenozlar bilan
C)*hayvon va o'simlik turlari bilan
D) mustaqil organizmlar vazifasini ijrochi hujayralar, shu jumladan ko'pkletkalı
organizmlar hujayralari bilan
|
Yer qobig`ining tirik organizmlar yashaydigan bo`limini ko'rsating:
A)*biosfera
B) noosfera
C) gidrosfera
D) litosfera
|
Panspermiya gipotezasınıng mazmunini qaysi javobta to`g`ri berilgan:
A) *tirikchilik kosmik masshtabtagi hodisa hisoblanadi
B) sayyorada noorganik zatlardan organik zatlarding abiogen paydo bo'lishi
C) sayyorada geoximiyalıq zotlarding energetikalik aylanısı sababdan borlikqa
qo'shimcha sifatida shakllanishi
D) atmosferaning gazlardan paydo bo'lishi
|
Biologiyanıng redukcionistik metodologik prinsipining mazmuni:
A)*strukturaviy darajada tuzilmalarining va ularning funkciyalarınıng ketma ketligini
tahlil qilish
B) ob'ekt bu - bitta butunlik
C) ob'ekt bu - tizim
D) tirik organizmlarning yig'indisi
|
Biologiyanıng integrativ metodologik prinsipining mazmuni:
A) strukturaviy darajada tuzilmalarining va ularning funkciyalarınıng ketma ketligini
tahlil qilish
B)*ob'ekt bu - bitta butunlik
C) ob'ekt bu - tizim
D) tirik organizmlar o'z vaqtida shakllangan va belgili bir «tirikchilik aylanishi»
bilan tariflangan
|
Biologiyaga xos zamonaviy yondashuv turlari:
A)*induktiv, daduktiv
B) mo'llarekulyar, genetik
C) nanoyondashuv, reproduktiv
D) retrospektiv, prospektiv
|
Zamonaviy biologiyanıng induktiv jondasıwınıng mundarijasi :
A) bilim ob'ektining umumiy xususiyatlari haqida fikrga ega bo'lmoq
B) tirik mavjudotlar shakllar bilan yorug'likgardishilanishini ongroq
C)*ma'lumki bitta narsani o'rganish natijalarinen kelib shıǵatuǵın umumiyliklar
D) organizmning biologik individualligini o'rganish
|
Zamonaviy biologiya qanday yo'nalishlarga ega:
A) klassik, evolyucion, molekulyar
B) fizik-kimyoviy, molekulyar, genetik
C) gen, hujayraviy, to'qimalik
D)*klassik, evolyucion, fizik-kimyoviy
|
Tirikchilikning biocinotik darajasi aniqlangadi:
A) nuklein kislotalar molekulasi, oqsillar, uglevodlar, lipidler va steroidlar bilan
B)*biocenozlar bilan
C) hayvon va o'simlik turlari bilan
D) mustaqil organizmlar vazifasini bajaruvchi hujayralar, shu jumladan ko'phujayraviy
organizmlar hujayralari bilan
|
Qanday qonunda ontogenez filogenezning qisqacha takrorlanishi ekanligi yoritilgan :
A)*biogenetik qonun
B) irsiylanish qonunlari
C) evolyuciyanıng takrorlanmas qonuni
D) duragaylash qonuni
|
Faktlarga mos keladigan va to`g`ri prognoz qilishga imkon beruvchi gipoteza:
A) qoida
B)*nazariya
C) gipoteza
D) qonun
|
Tirikchilikning qaysi darajasi bioximik cikllar: moddalar va energiya oqimi bilan aniqlangadi:
A) hujayraviy
B) organizm
C) ekosistema
D)*biosfera
|
Tirik organizmlar moddalar va energiyaning uzliksiz oqimlarda boradigan tizim:
A) modda almashuv
B) diskretlilik
C) taksis
D)*chiq tizim
|
Murakkab yashash muhitini ko'rsating:
A) havo
B) suvlar
C) tuproq
D) *jer usti
|
. Biologiyanı o'rganishda qo'llaniladigan metodlar:
A) nazorat qilish, eksperimental, evolyucion
B) matematik, nazorat qilish, evolyucion
C) statistik, nazorat qilish, eksperimental
D)* nazorat qilish, eksperimental, modellashtirish
|
Biologiyanı o'rganishda qo'llaniladigan eksperimental metodnıng asoschisi:
A)*Uilyam Garvey
B) Klavdiy Galen
C) Charlz Darvin
D) Karl Linney
|
Geoximiyalıq gipotezanıng izohin ko'rsating:
A) tirikchilik kosmik masshtabtagi hodisa hisoblanadi
B) sayyorada nimaorganikalıq zotlardan organik zotlarding abiogen paydo bo'lishi
C) *planetada geoximik moddalarning energetik aylanıshı natijasida borlikga
qo'shimcha sifatida shakllanishi
D) atmosferaning gazlardan paydo bo'lishi
|
Oqsillarning yig'indisini o'rganuvchi biologiyanıng bir bo`limi:
A) genomika
B)*proteomika
C) bionika
D) transkriptomika
|
Biologiyanıng qaysi metodinda nazorat qilish qo`llaniladi:
A) tarixiy
B) *nazorat qilish
C) eksperimental
D) taqqoslash
|
Nisbiy metodnıng qollanilishi:
A) organizmlarning paydo bo'lish va rivojlanish qonuniylarini tushuntiradi
B) organizmning hujayraga, hujayraviy jarayonlarga ta'sirini o'rganadi
C) o'simliklar va hayvonlarnı tushuntirish bilan shug'ullanadi
D)*organizm va uning bo'limlari o'rtasidagi o'xshashlik va farqlarni o'rganadi
|
Sistematika, hujayra nazariyasi asoslarini yaratish uchun qaysi usuldan foydalanıldı:
A) tariflovchi
B)*nisbiyli
C) eksperimental
D) tarixiy
|
«Biologiya» atamasi kim tomonidan tirikchilik haqidagi ilm-fan sifatida kiritildi:
A) *J. B. Lamark, G. Treviranus
B) K. Linney, Ch. Dorvin
C) T. Shvann, M. Shleyden
D) E. Gekkel', F. Myuller
|
Biologiyanıng eksperimental metodining tarifnomasi
A)*u yoki bu hidisani aktiv o'rganish
B) organizmning tuzilma va funkciyasınıng shakllanishi
S) faktli materillarnı to'plash
D) o'rganilgan materialni bir -biri bilan solishıtırısh
|
Biologik izlanishlarning eng yuqori eksperimentini ko'rsating:
A) *modellashtirish
B) sistematikalash
C) boshqarish
D) funkciyalash
|
Tirik tabiatning har hilligini o`rganuvchi biologiyanıng yo'nalishi:
A) evolyucion
B)*klassik
C) kosmik
D) radiacion
|
Ontogenetik darajaning elementar birligi:
A)*individ
B) hujayra
C) tur
D) gen
|
O'lik o'simliklarning qoldiqlarini yo'q qiladigan bakteriyalar, zamburug`lar oziqlanishning qaysi tipiga kiradi:
A) producentlar
B) konsumentlar
C)*reducentlar
D) deytrofaglar
|
Tirik organizmlarning ko'payishining asosida nima sodir bo`ladi:
A) ichki titirkanishga javob qaytarish uqibligi
B)*ózin-o'zi hosil qilish uqıbı
C) modda almashuv uqıbı
D) yangilanish uqıbı
|
Organizmlarning tuzilishini fizika-kimyoviy usul yordamida o'rganuvchi biologiyanıng yo'nalishi:
A) klassik
B) radiacion
C)*fiziko-kimyoviy
D) kosmik
|
Kim tomonidan biologiyaga «binar nomenklatura» atamasi kiritildi:
A) Aristotel
B)*K. Linney
C) J. B. Lamark
D) Ch. Darvin
|
Tirik shakllarga xos bo'lgan metobolik jarayonlarni sanab bering:
A) ochish, glikoliz
B) fotosintez
C)*anabolizm, katabolizm
D) entropiya
|
Ko'p hujayrali organizmlarda modda almashuv nechta turga bo'linadi:
A) sirtqi va hujayra ichi
B) markaziy va periferik
C) ochiq va yopiq
D) masofa
|
Modda almashuv tipiga ko`ra organizmlarning turlari:
A)*autotrof va geterotrof
B) aerob va anaerob
C) gomozigotalı va geterozigotalı
D) hujayrali va hujayrasiz
|
XX asrdagi qanday voqea irsiyatni ilm sifatida rivojlandırdı:
A) hujayra nazariyasining ochilishi
B) *irsiy qonuniyyatlarining takroriy ochilishi
C) kosmik biologiyanıng paydo bo'lishi
D) biotexnologiyaning asosiy yo'nalishining ochilishi
|
Inson faoliyatini ko'rsatuvchi biosferaning bo`limi:
A) pedosfera
B)*noosfera
C) atmosfera
D) gidrosfera
|
Qaysi omil qatnashida atrof muhittıng elementlari organizmga ta'sir qiladi:
A) abiotik
B) biotik
C)*ekologik
D) antropogen
|
Koacervatlar qanday hususiyatga ega:
A) *zat almashuv
B) ko'payish
C) ozuqalanuv
D) o'zlar o'zini boshqarish
|
Probiontlarga qanday hususiyatlar xos:
A) modda almashuv
B) o'sish
C) ko'payish
D)*barcha javoblar to`g`ri
|
Yangi dori moddalarni yaratishda qanday yondashuv qo`llaniladi:
A) daduktiv yondashuv
B) induktiv yondashuv
C) reproduktiv yondashuv
D)*nano yondashuv
|
Organizm hujayralari tomonidan genom asosida vujudga kelgan iRNK lar to`plami qanday nomlanadi:
A)*transkriptomika
B) genomika
C) proteomika
D) citoembriologiya
|
Prokariot organizmlarning oziqlanish usuli:
A) geterotrof
B)*avtotrof
C) xemotrof
B) aralash
|
Tabiiyiy shart-sharoitlarda yashash uchun kurash qaysi nazariyaga tegishli:
A)*tábiyiy tanlov nazariyasi
B) tirikchilikning paydo bo'lish nazariyasi
C) irsiylikning xromosoma nazariyasi
D) hujayra nazariyasi
|
Uglerod aylanish jarayonida yuz beradi:
A) suvning sirkulyaciyası
B) o'lik o'simliklar, hayvonlarnıng tarqalıshı (idrashi )
C)*fotosintez vaqtida karbonat angidridni yashil o'simliklar tomonidan fiksaciya qilınıshı
D) azotnıng yashil o'simliklar tomonidan o'zlashtirilishi
|
Tirikchilikning uzoq davom etishi va rivojlanishini taminlovchi xususiyat:
A)*biotik
B) geoximik
C) ekologik
D) biogeoximik
|
Qanday noorganik moddaning aylanishi Yerdagi tirikchilikning zaruriy sharti hisoblanadi:
A)*suw
B) tuzlar
C) karbonat
D) cianid
|
Noorganik moddalardan organik (o'simliklar) moddalarni sintezlovchi avtotrof organizmlar:
A) konsumentlar
B)*producentlar
C) reducentlar
D) koprofaglar
|
Tayyor organik moddalar bilan oziqlanuvchi organizmlar:
A)*konsumentlar
B) producentlar
C) reducentlar
D) koprofaglar
|
Organizmning ichki muxitining turqliligiga quyidagi qaysi javob mos keladi:
A)*gomeostaz
B) epistaz
C) metastaz
D) xemostaz
|
Tirik organizmda qaysi tizim qorshagan muhittıng shart-sharoitlariga duch keladi:
A) o'zini -o'zi paydo qilish
B) titirkanish
C) modda almashuv
D)*ózini o'zi boshqarish
|
Organizmning titirkanishi:
A) organizmning modda almashuvga uqibliligi
B)*organizmning sirtqi ta`ssurotlarga javob berish uqibliligii
C) ichki muhit barqarorligini saqlash uqibliligii
D) avlodlar davomiyligining irsiy bilan tamiynlanishi
|
Qaysi primitiv organizmlarning DNK molekulasi qalqa simon:
A) zamburug`lar
B) suv o`tlari
C)*bakteriyalar
D) lishaynikler
|
Qanday bakteriyalar tirik organizmlarga joylashib va ularning hisobidan oziqalanadi:
A) *parazit
B) chirituvchi
C) tuynakli
D) sut ochituvchi
|
Qanday bakteriyalar tabiiyiy sanitarlar hisoblanadi:
A) sut ochituvchi
B)*chirituvchi
C) aerob
D) termir bakteriyalari
|
Irsiylikning diskret birligini ko'rsating:
A)*gen
B) fenotip
C) individ
D) hujayra
|
Biotexnologiyaning qaysi yo'nalishi tibbiyotning rivojlanishiga hissa qo'shgan:
A) hujayra injeneriyasi
B)*gen injeneriyasi
C) molekulyar injeneriyasi
D) mikroorganizmlar selekciyası
|
Organizmlarning qaysi shaklining paydo bo'lishi biologiyanıng perspektiv qadami bo'ldi:
A) bir hujayralilar
B)*kóp hujayralilar
C) hujayrasiz
D) hujayraga qadam organizmlar
|
Amniotlar anamniyalardan qanday belgilari bilan ajıralıp turadi:
A) o'pka orqali dam olishi bilan
B) arterial, venoz qonlari toliq ajıralganlıgi bilan
C) issiq qonli, jinsıy ko'payishi bilan
D) *yuqorıdagi barcha belgilari bilan
|
Sayyoramiz biotasıdagi odamlarning o'ziga xos o'rnini qaysi sipat belgilaydi:
A)*social
B) iqtisodiy
C) irsiylik
D) qobiliyat
|
