1-лаборатория машғулоти

Ishning borishi: Kletchatka (sellyuloza)ni bijg’itadigan bakteriyalarni to’plab olish uchun tubandagi tajriba o’tkaziladi:

500 ml vodoprovod suvida 0,5 g (MN4)3RO4, 0,5 g K2NRO4 0,25 g MgSO4,

0. 
   001 g NaS1 va oziqa muhitini neytrallash uchun bir ozgina SaSO3 hamda 2 tomchi 1 % li G’eSO4 tuzi eritmasi qo’shib eritiladi. Eritmani kletchatkani bijg’ituvchi bakteriyalar bilan zararlantirish uchun unga 1 g chamasi tekshiriladigan tuproq qo’shib aralashtiriladi. So’ngra 250 ml hajmli kolba ichiga filbtr qog’oz qo’yilib, u yuqoridagicha tayyorlangan suyuq aralashma bilan to’ldiriladi. Kolbaning og’zi, rasmda ko’rsatilgandek qilib, egri shisha nay o’rnatilgan kauchuk tiqin bilan bekitiladi. Nayning ikkinchi uchi suv to’ldirilgan idishga botiriladi (43-rasm).
   

SHundan keyin kolba va suvli idish 35°li .issiq termostatga qo’yiladi. Bijg’ish jarayoni natijasida eritma loyqalanadi, filbtr qog’oz esa shilimshiqlanadi va sarg’ayadi. Gazlarning harakatlanishi natijasida tolalarga ajralgan va titilgan filbtr qog’oz parchalari kolba og’zigacha ko’tarilib, to’planadi. Bijg’ish natijasida hosil bo’lgan gazlar egri nay orqali tashqariga chiqadi. Moy va sirka kislotalar esa eritma tarkibida qoladi. Kletchatkani bijg’ituvchi bakteriyalarni ko’rish uchun yuqoriga ko’tarilgan qog’oz parchalarini yoki kolba ichidagi suyuqlik ostiga cho’kkan filbtr qog’ozni olib, buyum oynasi ustida mazok tayyorlanadi. U quritilgandan so’ng fuksin bo’yog’i bilan bo’yalib, mikroskopning immersion ob’ektivi orqali qaraladi. Bu mazokda tayoqchasimon basillus sellyuloza xidrogenikus va basillus sellyuloza

metanikus ko’rinadi. Bakteriya hujayrasining bir uchida spora hosil bo’lganligi sababli u baraban tayoqchasiga o’xshaydi (44-rasm).

44 - rasm. Sellyulozani bijg’ituvchi bakteriyalar:

1 - basillus sellyuloza xidrogenikus (Bacillus cellulosae hydrogenicus);

2. 
   - basillus sellyuloza metanikus (Bacillus cellulosae methanicus).
   

- 'Л

,Яъ

ЛчСЛ -

<*2

¹ hr >

^f 'i
'О- * V //, \

" ijf

v-. •/ *

ЪйлЛ'ъь' * *

« •• •

•У -V--

•* • ^- J* * # _ '

8

a - yosh hujayralar; b - sporali vegetativ hujayralar (baraban tayoqchalari);

v - etilgan sporalar.

16. 
    LABORATORIYA MASHG’ULOTI SHaftolining sariq kasalligi virusi kristallarini mikroskopda o’rganish