1 лаборатория иши

R_mon. - manometr bilan o‘lchanadigan bosim. Agar jarayon siyraklanish sharoi- tida ketsa, atmosfera yoki barometrik bosim bilan siyraklanish orasidagi ayirma to‘la bosim deyiladi:

^Pаб ^{ P}атм ^{ P}вак
(1.6)

bu yerda R_vak. - vakuummetr bilan o‘lchanadigan siyraklanish. Bosimni fizik va texnik atmosferada, mm.suv va mm.simob ustunida o‘lchanadi.
1 fizik atmosfera (1 atm) = 760 mm simob ustuni =10,33 m suv ustuni = 1,033 kgk/sm³ = 101300 kgk/m³;

1. 
   texnik atmosfera (1 atm) = 736,6 mm simob ustuni =10 m suv ustuni = 1 kgk/sm³ = 10000 kgk/m³ = 98100 N/m².
   

QOVUSHOQLIK. haqiqiy real suyuqliklar truba ichida harakatlanganda, uning ichida ichki ishqalanish kuchlari hosil bo‘lib, siljishiga tusqinlik qiladi. Suyuqliklarning bir qatlamdan ikkinchi qatlamga siljishi uchun sarf bo‘lgan kuch qovushoqlik deyiladi. Nyuton qonuniga binoan, suyuklikning siljishi uchun zarur bo‘lgan kuch shu qatlamning yuzasiga, surilish tezligi gradientiga va shu suyuqlikning qovushoklik koeffitsientiga to‘g‘ri proporsional bog‘langan :

T    F ^dw
dn
(1.7)

bu yerda T - ta’sir etayotgan kuch; F - yuza ; dw
 - qovushoqlik koeffitsienti.
dn - tezlik gradienti;

Tenglamadagi qovushoqlik koeffitsienti  dinamik qovushoqlik koeffitsienti yoki qovushoqlik deyiladi. qovushoqlik suyuqliklarning fizik xususiyatlariga va tem- peraturasiga bog‘liq bo‘lib, keng oraliqda o‘zgaradi. Masalan, glitserinning qovush- oqligi suvnikiga nisbatan bir necha marta kattadir. qovushoqlik SI sistemasiga bino- an quyidagi birlikda o‘lchanadi:

  ^T 
 ^dw 
H
 ^м 
 ^{Н  с}  Па  с _м 2

^{F } _dn ^ _м ² _ ^ с ^
  _{ м }
 