1-Лаборатория иши

Trepel  va  opoqa.  Bu  jinslar  kulrang,  och  kulrang,  ayrim  hollarda 

oppoq    bo‘lib,  bo‘r  va  kaolinni  eslatadi.  Ular  bir-birlaridan  zichligi  bilan 

farq  qiladi.  Trepelning  zichligi  0,7-1,4,  opoqaniqi  1,1-1,8  gr/sm

3

.  Tog‘          

jinslari  opal  va  kristobolitdan  tashkil  topgan.  Ularda  ma'lum  miqdorda 

diatomit  suv  o‘simligining  va  kremniyli  gubkalarning  spikullarini 

qoldiqlari  bo‘ladi.  Ma'lum  miqdorda  qo‘shimcha  minerallardan  kalsit, 

glaukonit va har xil terrigen minerallar uchrashi mumkin. Trepel va opoqa 

karbonat  va  bo‘lakli  jinslarning  orasida  har  xil  qalinlikdagi  qatlam  va 

linzalar holida uchraydi.  

Kremniyli  tog‘jinslari  asosan  dengiz,  biroz  kontinental  sharoitda  hosil 

bo‘ladi.  Tog‘jinslari  va  vulqon  materiallarining  kimyoviy  nurashidan 

ajralib chiqqan kremnezyom kremniyli jinslarning hosil bo‘lishida ishtirok 

etadi. 

---

64 

 

Kremnezyom  organizmlarning    hayot  faoliyati  davomida  o‘zlashtirib 

olinishi, daryo va  dengiz suvlarining qo‘shilishi jarayonida kolloidlarning 

kaogulyatsiyalanishi  natijasija  cho‘kmaga  tushadi.  Opal  tarkibli  jinslar 

vaqt  o‘tishi  bilan  qayta  kristallanib,  xalsedonga,  u  esa  kvarsli  jinslarga 

o‘tadi. 

Nazorat savollari: 

1. Alyuminiy jinslari necha turga bo‘linadi? 

2. Boksitni ta'riflab bering. 

3. Karbonatlar mineral tarkibi va hosil bo‘lishiga qarab necha turga     

bo‘linadi? 

4. Ohaktoshni ta’riflab bering.  

5. Ohaktosh qaysi yo‘l bilan hosil bo‘ladi? 

6. Mergelni ta'riflab bering. 

7. Dolomitning qanday asosiy belgilari bor? 

8. Kremniyli jinslarga nimalar kiradi? 

9. Kremniyli jinslarni ta'riflab bering.