1-Лаборатория иши

 

2- AMALIY  MASHG‘ULOT 

MINERALLARNING  KIMYOVIY  TARKIBI  BO‘YICHA 

TURLARI. 

 

 Mаqsаd: Minerallarni   kimyoviy tarkibi  bo‘yicha  guruhlarga  ajratib 

o‘rganish,    bilimlаrni  kеngаytirish,  mustаhkаmlаsh  vа  ko‘nikmаlаrni 

chuqurlаshtirish. 

Nazariy asoslar: 

Minerallar 

kimyoviy 

elementlardan 

tashkil 

topgandir. 

D.I.Mendeleyevning  kimyoviy  elementlar  davriy  jadvalida  qayd  etilgan 

109 ta kimyoviy elementning faqat 11 tasi yer qobig‘ida keng tarqalgandir. 

Bu elementlar O, Si, Al, Fe, Ca, Na, K, Mg, Ti, H va С. Bularning orasida 

kislorod  asosiy  o‘rin  egallaydi.  Fersman  bo‘yicha  kislorod  (og‘irlik 

jihatidan)  yer  qobig‘ining  49,13  %  ini  tashkil  qiladi.  Ikkinchi  o‘rinda 

kremniy  (26%)  turadi,  undan  keyin  alyuminiy  (7,45%),  temir  (4,20%), 

kalsiy (3,25%), natriy (2,40%), magniy va kaliy (2,35%)  hamda vodorod 

(1,00%)  elementlari  turadi.  Boshqa  elementlar  esa  Yer  qobig‘ining  atigi 

2% ini tashkil etadi.  

---

11 

 

Minerallar  sistematikasi  so‘nggi  vaqtlargacha,  asosan,  kimyoviy 

tarkiblariga  qarab  tuzilgan  edi.  Minerallar  kimyoviy  tarkibi  va  kimyoviy 

birikmalarining turiga qarab katta guruhlarga ajratilar edi.  

Hozirgi  mineralogiya  fanida  minerallar  sistematikasi  minerallarning 

kimyoviy tarkibiga, kristallik strukturasiga va genezisiga asoslanadi.    

Minerallarning 34% ini silikatlar, 25% ini oksidlar va gidroksidlar, 21% 

ini sulfatlar va 20% ini boshqa minerallar tashkil qiladi. 

Minerallar tuzilishi va tarkibiga ko‘ra quyidagi turlarga bo‘linadi: 

Sof tug‘ma elementlar, 

Sulfidli  minerallar 

Oksidli va gidroksidli minerallar 

Galoidli minerallar  

Sulfat   minerallari 

Fosfor minerallari 

Karbonat  minerallari  

Silikat minerallari (zanjirsimon, lentasimon,to‘qimasimon silikatlar)