1 lаbоrаtоriya ishi suyuqliklarning harakat rеjimlariini аniqlаsh (osborn- reynolds tajribasini o’rganish) Ishdаn mаqsаd

Tajriba namunasi 
Jadval 1va 
2
. Berk 
V
0 
Δ
p 
temperaturaga ϑ bog’liqligi. 
t, 
°C 
ϑ 
p
, gPa
Hajmning V (III) formulaga asosan jadval 1 
da 
keltirilgan 
h 
ning 
o’lchangan 
qiymatlaridan foydalanib)
temperaturaga ϑ 
bog’liqligi. , °C ϑ 
p, gPa 
81.5
0
81.5 
1026 
65.2
0 -2 
65.2 
1006 
55.2
- 50
55.2 
976 
45.5
- 80
45.5 
946 
39.9
- 100
39.9 
926 
35.3
- 120
35.3 
906 
29.7
- 140
29.7 
886 
23.3
60 – 1 
23.3 
866 
18.3
5 – 17 
18.3 
851 
p
0 
gPa 
h
Hg 
mm 
= 1011 = 11
Natijalar va ularning tahlili 
tenglamadan foydalanib, ortiqcha bosimning o’lchangan qiymatlari bo’yicha berk 
hajmdagi havoning bosimini hisoblab topish mumkin (VI)
( jadval 2.).
⋅
9.81m/s
⋅
11mm p
Hg 
2
= 13.6 g/sm
2
= 15 gPa
4-rasm. Jadval 2 da keltirilgan qiymatlarning grafigi. To’g’ri chiziq chiziqli regressiya 
bo’yicha quyidagi formuladan hisoblandi:
p = 802.3 
gPa 
+ (2.96 
gPa
/°C)
⋅
ϑ
.

---

Chiziqli regressiyani manfiy temperaturalar tarafga ekstrapolyasiyalashdan absolyut nol 
temperaturani (
T = 0 K
) regressiya chizig’i (
p =0
) temperatura o’qi bilan kesishgan nuqta 
orqali aniqlash mumkin.
ϑ = 271 
0
± 8 
0
CC 
ϑ 
= T + 
ϑ
0 
p 
= (2.96 gPa
/K
)
⋅
T
.
Doimiy hajmda ideal gazning bosimi absolyut temperaturaga to’g’ri proporsional. 
(Amonton qonuni). 
4-rasm. Berk hajmga 
V
bog’liqligi. Qizil chiziq chiziqli regressiya natijalariga mos keladi. 
0 
qamalgan havo bosimining temperaturaga ϑ 
NAZORAT UCHUN SAVOLLAR: 
1.
Izoxorik jarayoning diagrammalari.
2.
Izoxorik jarayonda issiqlik miqdori qanday o‘zgaradi? 
3.
Izoxorik jarayonda ichki energiya qanday o‘zgaradi? 
4.
Izoxorik jarayonda ish qanday aniqlanadi?
5.
Izotermik jarayonda entalpiya nimaga teng? 
6.
Izotermik jarayon
Pv
- va Ts- diagrammada qanday tasvirlanadi?
7.
Izobarik jarayon tenglamasi 
8.
Izobarik jarayonda entalpiya qanday aniqlanadi 

---

---