1 lаbоrаtоriya ishi suyuqliklarning harakat rеjimlariini аniqlаsh (osborn- reynolds tajribasini o’rganish) Ishdаn mаqsаd


Temperaturani Mobil CASSY yordamida o'lchash (ko'chma o'lchash asbobi



Download 2,19 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/21
Sana23.06.2022
Hajmi2,19 Mb.
#697186
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21
Bog'liq
2 5213260071575753406


Temperaturani Mobil CASSY yordamida o'lchash (ko'chma o'lchash asbobi

Gazli termometrga parallel qilib 
temperatura datchigini NiCr-Ni katta 
probirkaga kiriting va uni Mobil 
CASSY bilan ulang. 
Tajriba 
qurilmasining 
sxemasi: 
Temperaturani mos ravishda raqamli 
termometr (a) yoki mobil 
CASSY 
(b) 
yordamida o'lchash 
 
2-rasm. Simob tomchilarini yig'ish va dastlabki gaz hajmini V
0
o'rnatish 


ISHNI BAJARISH TARTIBI 
1.
Shisha idishdagi 400 ml hajmli suvni 90 °C gacha elektroplitkada qizdiring 
2.
Issiq suvni ehtiyotlik bilan shisha idishga quying. Temperatura ko'tarilib borgan sari 
gazning boshlang'ich bosimi pasayadi. 
3.
Temperatura ortishini kuzating va temperatura hamda havo ustunining balandligini 
aniqlash uchun, temperatura pasaya boshlash momentini kuting. 
4.
Suv vannasining (probirkadagi suv) sovushi mobaynida gazli termometrning asta-
sekin temperaturasini 3va berk havo ustunining balandligini o'lchang. 
ISHNING MAQSADI
Doimiy hajmda gaz bosimining temperaturaga bog’liqligini aniqlash
Past temperaturalar tomoniga ekstrapolyasiyalash yo’li bilan temperaturalar 
absolyut shkalasini aniqlash
NAZARIY MA’LUMOTLAR 
Ideal gazning holati uchta o’lchanadigan miqdorlar: bosim, temperatura, hajm orqali 
to’liq ifodalanadi. Bu uch miqdor orasidagi munosabat asosiy gaz qonuni bilan 
aniqlanadi:
pV 

RT , 
(1)
bu yerda 

– bosim; 

- hajm; 

– temperatura; 
ν 
– ideal gazning moldagi miqdori; 


universal gaz doimiysi (8,31 J/(K

mol).
1-rasm. Termodinamik jarayonning sxematik tasavvur etilishi. 
Agar miqdorlardan biri- bosim, hajm yoki temperatura doimiy qolsa, qolgan ikki miqdor 
bir biridan mustaqil tarzda o’zgara olmaydi. Masalan, doimiy hajmda V ideal gaz holati 
uchun Amonton munosabatini quyidagi ko’rinishda ifodalash mumkin:


T
. (II)
Mazkur tajribada (II) munosabat gazli termometr yordamida tasdiqlanadi. Gazli 
termometr shisha kapillyardan tashkil topgan bo’lib, uning bir uchi ochiq. Havoning 
ma’lum miqdori kapillyar ichida simobning tomchisi bilan zich berkitiladi. Tashqi 
p
0 0 
bosimda, kapillyar ichidagi havo 
V
hajmga ega.


Xona temperaturasida dastaki(qo’l bilan yurgiziladigan) nasos yordamida havoni so’rib 
olish, havo ustunida 
rΔr 
bosim hosil bo’lishiga olib keladi, bu yerda 
r
0
+

– tashqi bosim. 
Simobning tomchisi ham havo ustuniga bosim beradi:
p
ρ
Hg 

g

h
Hg 

Hg
, (III)
bu yerda 
ρHg
=13,6 g/sm
3 2 
– simobning zichligi, 
g
=9,81 m/c– erkin tushish tezlanishi; 
hHg 
– 
simob tomchisining balandligi

Gazli termometrdagi havo ustunidagi umumiy bosim quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:


p
Δ


p


Hg
. (IV)
Termometr temperaturasi 90°C ga yaqin suvga joylashtiriladi va bu sistema asta- sekin 
sovutiladi. Gazli termometrdan dastaki vakuum nasosi orqali havoni so’rib olish orqali, 
sovutish vaqtida havoning hajmi doimiysaqlanadi. 

Download 2,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish