1 laboratoriya ishi mavzu: tok va kuchlanish datchiklarini o`rganish ishning maqsadi

_№ 1 laboratoriya ishi
MAVZU: TOK VA KUCHLANISH DATCHIKLARINI O`RGANISH


ISHNING MAQSADI: galvanik izolyatsiyalangan tok va kuchlanish datchiklarining ishlash prinsipi, ishga tushish sxemasi va uzatish xarakteristikalarini o‘rganish.


1. ASOSIY NAZARIY MA'LUMOTLAR


Tok transformatori
Tok transformatori birlamchi tokni o'lchash qurilmalari va relellar uchun berilgan qiymatlargacha kamaytirish, shuningdek o'lchash davrlarini galvanik ajratish va yuqori kuchlanishli birlamchi zanjirlardan himoya qilish uchun mo'ljallangan.
Tok transformatori yopiq magnit zanjirga ega va ikkita birlamchi va ikkilamchi cho`lg`amdan iborat (1-rasm). Birlamchi cho`lg`am I₁ o'lchanadigan tokning zanjiriga ketma-ket ulanadi, o'lchash asboblari ikkilamchi cho`lg`amga ulanadi, oqib o`tuvchi I<sub>2</sub> tok hosil bo`ladi.

Rasm- 1. Tok transformatorlarini ulash sxemasi

Tok transformatori nominal transformatsiya koeffitsiyenti bilan tavsiflanadi:

bu yerda I_1nom va I_2nom – birlamlamchi va ikkilamchi cho`lg`amning mos nominal toki.

Berilgan talablarga ko`ra tok transformatorlari 0,2; 0,5; 1; 3; 10 aniqlik sinflari bilan ishlab chiqariladi. Ko'rsatilgan raqamlar birlamchi cho`lg`am yuklamasi dastlabki uchta sinf uchun 100 ... 120% va oxirgi ikkitasi uchun 50 ... 120 % tok bilan yuklanganda nominal tokning foiz sifatida joriy xatolikni ko'rsatadi. 0,2 sinfdagi tok transformatorlari yuqori aniqlikdagi laboratoriya qurilmalarini ulash uchun, 0,5 sinfdagi tok transformatorlari esa - hisoblagichlarini ulash uchun, 1 sinfdagi tok transformatorlari - barcha texnik o'lchash asboblari uchun, 3 va 10-sinfdagi tok transformatorlari - releli himoya uchun qo`llaniladi.

Ko'rib chiqilgan sinflarga qo'shimcha ravishda D (differensial himoya qilish uchun), Z (yerlatib himoya qilish uchun), R (boshqa turdagi releli himoya uchun) turdagi ikkilamchi cho`lg`amli tok transformatorlari ham ishlab chiqariladi. O'lchov asboblari va rellarning tok zanjirlari past qarshilikka ega, shuning uchun tok transformatori odatda qisqa tutashuv rejimiga yaqin rejimda ishlaydi. Agar ikkilamchi cho`lgam ajratilsa, unda yuqori kuchlanish paydo bo'ladi, ba'zi hollarda o'nlab kilovoltgacha yetadi. Ushbu hodisalar tufayli birlamchi cho`lg`amdan tok oqib o'tayotganda tok transformatorining ikkilamchi cho`lg`amini ajratishga yo'l qo'yilmaydi.