1. Kurs ishining maqsadi va vazifalari II. Asosiy qism

Gey-Lyussak qonuni. O’zgarmas bosimda gazning hajmi uning mutloq haroratiga to’g’ri proporsional.
P = const ; V₁/T₁=V₂/T₂ yoki V/T = const.
Sharl qonuni. O’zgarmas hajmda gazning bosimi uning mutloq haroratiga to’g’ri proportsional.
V = const ; P₁/T₁=P₂/T₂; P/T = const.
Bu uchchala qonunni birlashtirilsa, gazlarning holat tenglamasi kelib chiqadi:
P_1*V₁/T₁= P_2*V₂/T₂
P₁, V₁ , T₁ - ma’lum miqdor gazning bosimi, hajmi, harorati
P₂, V₂, T₂ – shu gazning boshqa sharoitdagi bosimi, hajmi va harorati.
Agar shu gazning normal sharoitdagi bosimi, hajmi, harorati hisobga olinsa
P_o*V_o/T_o=R
R- nisbat ma’lum miqdor gaz uchun o’zgarmas qiymatdir.
Agar bu nisbat 1 mol modda uchun olinsa, uni gaz doimiysi deyiladi.
P_o= 101,325 kPa, T_o=273 T, V_o=22,4 l
bo’lsa bu qiymat 8,31 J/molga teng.
Gazlarning parsial bosimi. Turli gazlar bir-biri bilan har qanday nisbatda aralashadi. Bunda har bir gaz o’zining parsial bosimi bilan tasniflanadi. Aralashmadagi alohida gazning parsial bosimi deganda, shu gazning bir o’zi aralashma hajmiga teng hajmni egallaganda hosil qiladigan bosimiga aytiladi. Aralashmaning bosimi (P) shu aralashmani hosil qilgan alohida gazlarning parsial bosimlari yig’indisiga teng:
P_havo = P_N + P_O + P_Ar + ...
Agar biron gazni suv ostida yig’ilsa, umumiy bosim shu gaz va suv bug’i bosimlari yig’indisiga teng bo’ladi:
P_umum = P _N + P_O+P_suv P_N = P _umum-(P_suv+ P_O)
Kimyo qonunlarini yaxshi bilish kimyoviy hisoblashlarda juda asqotadi. Jarayonlarni oldindan bilish uni unumini hisoblash uchun zarur bo’lib fizik kimyo, analitik kimyo va mutaxassislik bo’yicha kimyoviy fanlarni chuqur o’zlashtirishga yordam beradi.