1. Kognitiv, konseptual va formal modellar Boshlang'ich ma'lumotlarni tayyorlash

3. Umumlashgan matematik model

Umumlashgan matematik model. Matematik model yaratishning asosini konseptual model va boshlang'ich miqdoriy ma'lumotlar tashkil qiladi. Matematik model yaratilayotganda asosiy ikkita maqsadga erishish ko'zda tutiladi: 1) tizim tuzilmasi va ishlash tamoyilini bir qiymatli tushunish uchun formallashgan tasnifni berish; 2) tizim ishlash jarayonini shunday ko'rinishda ifodalashga xarakat qilish lozimki, uni analitik tadqiq qilish imkoniyati mavjud bo'lsin.

Matematik model yaratishning yagona metodikasini ishlab chiqishning imkoniyati mavjud emas. Bunga sabab tizim sinflarining turli tumanligi bo'lib xisoblanadi. Masalan, yuqorida keltirib o'tganimizdek, tizimlar: statik yoki dinamik; tuzilmaviy yoki dasturiy boshqaruvga ega; o'zgarmas yoki o'zgaruvchan tuzilmali; o'zgarmas (qat'iy) yoki almashinuvchi (qayishqoq) dasturiy boshqaruvga ega bo'lishi mumkin. Kiruvchi ta'sirlar va tizimning ichki holatlari xarakterlari bo'yicha qaraydigan bo'lsak, u holda: uzliksiz yoki diskret; chiziqli yoki chiziqsiz; statsionar yoki nostatsionar; determinirlangan yoki stoxastik tizimlarga ajraladi.

Tizimning ma'lum bir sinflari uchun tizimning ishlashini tasniflab beruvchi formallashgan sxemalar va matematik usullar ishlab chiqilgan, ba'zi bir holatlarda esa, xattoki, analitik tadqiqotlarni ham bajarish imkoniyatlari mavjud.