1. Kognitiv, konseptual va formal modellar Boshlang'ich ma'lumotlarni tayyorlash

Funksiyalarni approksimatsiya qilish. Tizimning har bir elementi uchun mazkur element bilan kirish parametrlari va uning chiqishdagi xarakteristikalari orasida funksional bog'liqlik mavjud. Ba'zi bir elementlar uchun funksional bog'liqlik ko'rinishi yaqqol (oddiy, oshkor. aniq) bo'lsa, ba'zilarinikini esa tizimni ishlash jarayonidan kelib chiqqan holda aniqlash mumkin bo'ladi. Biroq ba'zi bir elementlar uchun faqatgina parametrlarning turli hil qiymatlarida chiquvchi xarakteristikalarning miqdoriy qiymatlari haqidagi tajribaviy ma'lumotlar majmuasini olish mumkin xolos. Bunday holatlarda funksional bog'liqlikni xarakteri haqida qandaydir gipotezani (funksional bog'liqlikni ma'lum bir matematik tenglamalar bilan approksimatsiya qilish) kiritish zarurati paydo bo'ladi. Yig'ilgan tajribaviy ma'lumotlarga ko'ra ikki yoki undan ortiq o'zgaruvchilar orasidagi matematik bog'liqlikni izlash - regression, korrelyatsion yoki dispersion tahlil usullari orqali aniqlanishi mumkin.

Dastlab ma'lum bir elementni tasniflash uchun tenglama ko'rinishini tadqiqotchi beradi. Agar o'zgaruvchilar soni ikkita bo'ladigan bo'lsa, u holda bog'liqlikni aniqlash qiyinchilik tug'dirmaydi. Ularni tajribaviy nuqtalar bo'yicha qurilgan grafiklarini ko'p foydalaniladigan va keng tarqalgan funksiyalar bilan approksimatsiya qilish qilish orqali aniqlab olish mumkin bo'ladi. Bunday keng foydalaniladigan funksiyalarga to'g'ri chiziqlarni, parabola, giperbola, eksponenta va boshqalarni misol qilib keltirish mumkin. Shundan so'ng esa regression tahlil usullari orqali tanlangan tenglamaning konstantalari (koeffitsient, parametrlari) shunday aniqlanadiki, natijada egri chiziq qanday tanlanganidan qat'iy nazar tajribaviy ma'lumotlar bilan eng yaqin (yaqinlashish eng yaxshi) bo'lsin. Ko'pincha, egri chiziq bilan tajribaviy ma'lumotlar orasidagi yaqinlik kichik kvadratlar mezoni bo'yicha aniqlanadi.

Tanlangan bog'liqlik tajribaviy ma'lumotlar bilan qay darajada mos kelishini aniqlash uchun korrelyatsion tahlildan foydalaniladi. Korrelyatsiya koeffitsienti 0 dan ±1 gacha oraliqda bo'lib, tajribaviy ma'lumotlarni egri chiziq bilan moslik darajasini ko'rsatib beradi.