1. Ko’chmas mulk va unga oid tushunchalar

Kayta tiklash kiymati usuli
Mazkur uslub baxolanayotgan ko‘chmas mulk to‘lik kayta tiklash kiymatini aniklashning turli xil usullariga asoslangan. Respublikada ko‘chmas mulkning to‘lik kayta tiklash kiymatini aniklashda indeks usuli ancha keng tarkalgan. Ushbu usul ko‘chmas mulk balans kiymatining asosiy fondlarni kayta baholash uchun O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadigan va matbuotda vakti-vaqti bilan e'lon kilib turiladigan tegishli indekslarga tugrilanishini o‘zida namoyon kiladi. Ob'ektning tulik kayta tiklash kiymatini aniklashga misol tarikasida «Anand-Toy» MChJ ma'muriy binosi bo‘yicha indeks usulidan foydalangan xolda amalga oshirilgan hisob-kitoblar keltirilishi mumkin. Bino bir kavat bo‘lib, uchta seksiyadan iborat. Binoning uzunligi 18 m, kengligi 6,7 m, balandligi 3,1 m. Imoratning maydoni 107,9 kv.m., devorliri ishtdan, tom tusini yog‘ochdan. Tom ikki nishobli, cherdakli. Tom asbestosement tulkinli listlar bilan yopilgan. Deraza va eshiklar yogochdan. Tashki tomondan devorlar mramor bilan pardozlangan. Bino elektrlashtirilgan, vodoprovod va gaz isitkichlar mavjud. Ob'ekt 1998 yilda ishga tushirilgan. Ob'ekt kurilishining smeta kiymati 1991 yilgi narxlarda 25480 so‘mni tashkil kiladi.
Hisob-kitobning indeks usuli bo‘yicha binoning to‘lik qayta tiklash kiymati kuyidagi formula bilan aniklanadi:
KTTK =C_c x K_у x K_ндс,
bu yerda: C_c smeta kiymati; Ku kurilish-montaj ishlarining immatlash indeksi; Knyas - kushilgan kiymat soliti, K_у - 186 ga va K_ндс - 1,2 teng bo‘lganda binoning to‘lik kayta tiklash kiymati.
KTTK =25480 x 186 x 1,2 = 5687136 so‘m ga teng. <> DAJ kuchmas mulk ob'ektlarining to‘liq tiklash kiymati ham shu tarzda aniklandi (2-jadval).
<Kuchmas mulkning tulik kayta tiklash kiymati mikdoriy taxlil usuli bilan aniklanishi mumkin. Ushbu usul yangi binoning tarkibiy kismlarini kurish yoki o‘rnatish xarajatlarini, bilvosita xarajatlarni (kurilish uchun ruxsat, yer ajratish, ko‘shimcha xarajatlar, shu jumladan sugurta va soliklar, kuruvchining foydasi

1^ Osenka nedvijimosti uchebnik xamxor shka tri novoy i M.A.Fedotovoy. - M.: Finansi I statistika, 2003.-S.10.

2^ O‘zbekiston Respublikasining Fukarolik kodeksi. - Toshkent: Adolat, 1996-528-bet:

3^ Krafchenko

4^ Fridman D. Orluey N. Analiz i osenka prinosyashey doxod nedvijimosti. Per. s angl. Akademiya narodnogo xozyaystva pri Pravitel'stve Rossiyskoy Federasii.-M.: Delo Ltd, 1995.S. 5.

5^ Djuraeva N.Z. Sbornik nauchnix trudov NIIURR pri Goskomimushestve Respubliki Uzbekistan. Toshkent Konsauliti form, 2002-S. 201.

6^ Toshkent Konsauliti form, 2002-S. 201. Filipp Kotler. Osnovi marketinga.- M.: Progress, 1991s. 54s.

7^ Krafchenko