1. Kislorodning xossalari Kislorodning kashf etilishi tarixi

Toksik kislorod hosilalari
Singlet kislorod , vodorod peroksid , superoksid , ozon va gidroksil radikallari kabi ba’zi kislorod hosilalari ( reaktiv kislorod turlari deb ataladi ) juda zaharli mahsulotdir. Ular kislorodning faollashishi yoki qisman qisqarishi paytida hosil bo’ladi. Odam va hayvonlar tanasining hujayralari va to’qimalarida superoksid (superoksid radikal), vodorod peroksid va gidroksil radikal hosil bo’lishi va oksidlanish stresini keltirib chiqarishi mumkin .
Kislorodning toksikligi
Toza kislorodni uzoq muddatli nafas olish tanaga xavfli oqibatlarga olib kelishi mumkin. 60% gacha kislorod o’z ichiga olgan aralashmalar bilan normal bosim ostida uzoq vaqt davomida nafas olish xavfsizdir. 3 kun davomida 90% kislorod bilan nafas olish taxikardiya, qusish, pnevmoniya, konvulsiyalarga olib keladi. Yuqori bosim bilan kislorodning toksik ta’siri tezlashadi va kuchayadi. Yoshlar kislorodning toksik ta’siriga qariyalarga qaraganda sezgirroq.
Kislorod uchta barqaror izotopga ega: ¹⁶O, ¹⁷O va ¹⁸O, yerdagi ularning o’rtacha miqdori i kislorod atomlarining umumiy sonining mos ravishda 99,759%, 0,037% va 0,204% ni tashkil qiladi. Ularning engil izotop16 O hisoblanadi u 8 ta proton va 8 ta netronni tashkil topgan. Bunday yadrolar sehrli yadrolar deyiladi ular ancha barqaror boʻladi.
Shuningdek kislorod radioaktiv izotoplar borligi ma’lum. Ular raqamlar ¹²O dan ²⁸O gacha. Bularning barchasining yarim yemirilish davri juda qisqa. Ularning eng uzun-yashaydigani ¹⁵O ~ 120 soniya. Eng qisqa umr ko’rgan izotop ¹²O ning yarim yemirilish davri 5.8⋅10 ⁻²² soniya.