1. Kirish. Biokimyoning predmeti, vazifalari. Kirish

27. RNK, RNK turlari: transport RNK, ribosomal RNK, information RNK. Nukleotidlarning tarkibiga qaysi bir uglevod kirganiga qarab nuklein kislotalar ikki katta guruhga bo’linadi: dezoksiribonuklein kislotalar (DNK) va ribonuklein kislotalar (RNK). DNK tarkibida uglevod komponenti sifatida – dezoksiriboza, RNKda esa – riboza hizmat qiladi. Ribonuklein kislotalar o’z navbatida bajaradigan funksiyalariga qarab 3 guruhga – transport RNK (tRNK), information RNK (iRNK) va ribosomal (rRNK)larga bo’linadi.Bajaradigan funksiyalariga qarab RNKlarni uch turga ajratiladi: informatsion, ribosomal va transport RNKlar.Informatsion RNK (iRNK) – hujayraning tahminan RNK sini tashkil qiladi, tarkibida 75 – 3000 nukleotid tutadi. Molekulyar massasi – 2,5•104 - 1•106 Da. hujayraning yadrosi va sitoplazmada uchraydi. Oqsil sintezi jarayonida matritsa vazifasini bajaradi. Ribosomal RNK (rRNK) – hujayraning 80 – 90% ni RNK tashkil qiladi, tarkibida 100 –3100 nukleotid tutadi va molekulyar massasi – 3,5•104 – 1,1•106 Da. Ribosomalarning asosiy strukturasini tashkil qiladi. Transport RNK (tRNK) – hujayraning 10 – 15% RNKsini tashkil qiladi, tarkibida 75 – 90 nukleotid tutadi. Molekulyar massasi – 2,5•104 - 3•104 Da. Asosan sitoplazmada uchraydi. Ularning formasi o’ziga xos va “beda bargining” shakliga o’xshaydi. Sitoplazmada aminokislotalarni oqsillarning sintezlanish joyiga – iRNK ga tashish vazifasini bajaradi.