1. Kirish. Biokimyoning predmeti, vazifalari. Kirish

25. Nukleozid va nukleotidlar.Purin yoki pirimidin asoslari riboza yoki dezoksiribozani biriktirib olib, n u k l e o z i d deb ataladigan birikmani hosil qiladi. Nukleozid tarkibidagi riboza (dezoksiriboza)ning gidroksil guruhiga (5-nchi holatdagi) fosfor kislotasining qoldig’ini biriktirib nu k l e o t i d ga aylanadi.Nukleozidlarning nomi purinlarning nomiga -ozin suffeksini (adenozin, guanozin), pirimidinlarga esa – din suffeksini (uridin, timin, sitidin) qo’shish bilan olinadi (4-rasm). Nukleotidlarning nomi nukleozidlar nomini ohiriga fosfor kislotasining qoldig’ini soni va fosfat so’zini qo’shish bilan hosil qilinadi. Jumladan, agar nukleozid bitta fosfor kislota qoldig’ini tutsa nukleozidmonofosfat, ikkita fosfor kislota qoldig’i bo’lsa nukleoziddifosfat va uchta qoldiq bo’lsa – nukleozidtrifosfat deb ataladi va nukleozidning nomini, fosfor kislotasining soni va o’zining nomini birinchi xarflari bilan qisqartirilib belgilanadi. Masalan, adenozinmonofosfat – AMF, adenozindifosfat – ADF, adenozintrifosfat – ATF va h.k. RNK ham DNK ham nukleotidlar deb ataladigan monomerlardan tuzilgan, shuning uchun nuklein kislotalarni polinukleotidlar deyiladi. har bir mononukleotid uchta himiyaviy farkli komponentlar: anorganik fosfat monosaxarid riboza yoki dezoksiriboza va azot asosi, purin yoki pirimidin asosidan tashkil topgan.