1. Jeńil atletikaning ulıwma tariypi hám klassifikaciyası

Tema: Jeńil atletika hám onıń tarıyxı.

Joba:
Kirisiw

Jeńil atletikaning ulıwma tariypi hám klassifikaciyası.


Jeńil atletika shınıǵıwlarınıń klassifikaciyalanıwı hám ulıwma


Juwmaq


Paydalanılǵan ádebiyatlar
1.Jeńil atletikaning ulıwma tariypi hám klassifikaciyası.

Jeńil atletika degen at shártli bolib, bul sport túrine kiretuǵın hámme shınıǵıwlardı tábiy áhmiyetin kórsetip bere almaydı. SHu menen birge jeńil atletika áyyemgi Grekshe «atletika» sozidan alınǵan bolib, «mashq», «kurash», «bellashuv» degen manoni beredi. Áyyemgi Grekistonda kúshlilik hám shaqqanlıqta jarıslasqan kisilerdi atletlar dep ataǵanlar. Házirgi kúnde fizikalıq kámalǵa jetkenge erisken kámal kisilerdi atlet dep ataladı. Ayırım mámleketlerde jeńil atletikani «atletika» track and field athletics (Fransiyada ) yamasa «yo'lka hám maydan daǵı shınıǵıwlar» (AQSH, Angliyada ) dep ataydilar. Jeńil atletika turmısda eń kerekli keń tarqalǵan shınıǵıwlardı - Júriw, Juwırıw, sekrew hám ılaqtırıw shınıǵıwların birlestirib, eń ǵalabalıq sport túri esaplanadı. Kopgina jeńil atletika shınıǵıwları ulıwma kópshilik atqara alatuǵın, eń kishi jas daǵı balalardan baslap úlkenlergeshe hár kungi turmısda hár túrlı túrde ushraydı hám meyorlanadi. Jeńil atletika menen jıl dawamında shugullansa boladi. Sol sebeplerge kora jeńil atletika shınıǵıwları (Júriw, Juwırıw, sekrew hám ılaqtırıw ) respublika arnawlı testler kompleksi «Alpomish» hám «Barchinoy»ni kopchilik bóleginiń ámeliy kriteryaların quraydı. Jeńil atletikani kopincha «sport Malikasi» dep ataydılar. Buǵan sebep, ol respublika, xalıq aralıq jarıslar, Olimpiada oyinla-rini hámme programmalarına kiritiledi, usınıń menen birge oynaladigan medallardıń kompleksi hám sanı boyicha eń kopi esaplanadı. Dene tárbiyası institutı, universitetler hám pedagogikalıq institutlardıń fakultetleri programmasında, jeńil atletika tiykarǵı oquv predmeti bolib, sport iskerligi (iskerlik túrleri boyicha), kásiplik talim (iskerlik túrleri boyicha), sport psixologiyasi yonalishlaridagi bakalavrlardı tayarlawda zárúrli áhmiyetke iye. Jeńil atletika jarıs shınıǵıwlarınıń hár túrliligi menen xarakterlenedi hám olardı orınlawdı hár túrlı usılları hám variantları bar. Jeńil atletika shınıǵıwların anıq klassifikaciyaǵa túsiriw ushın onı bes bolimlarga bolib (Júriw, Juwırıw, sekrew, ılaqtırıw, kopkurash) xarakteristikalaw maqsetke muwapıq bolıp tabıladı. Olar oz gezeginde túrlerge, turning xillariga hám de variantlar hám aralıqlarǵa ajratıladı. Házirgi waqıtta jeńil atletikaning 24 túri er adamlar, 23 túri hayallar Olimpiada oyinlari programmasına kiritilgen.