1. Jamoa haqida tushuncha, uning xususiyatlari va vazifalari Jamoa lotincha «kollektivus»

Oʻquvchilarning oʻz-oʻzini boshqarish
– bu pedagoglar
tomomnidan tashkil qilinadigan jamoa ishini uyushtirish va

---

boshqarishda oʻquvchilarni faol ishtirok etishidir. Oʻz-oʻzini
boshqarishning shakllari orasida jamoa a’zolarining yigʻilishi,
konferensiyasi hamda turli komissiyalar faoliyati muhim oʻrin
tutadi.
Oʻquvchilar jamoasini shakllantirishda an’analar muhim
ahamiyat kasb etadi. Jamoa an’analari – bu barqarorlashgan odat
boʻlib, ularni jamoa a’zolari birdek qoʻllab-quvvatlaydilar. Jamoa
an’analari mazmunida munosabatlar xususiyati hamda jamoaning
ijtimoiy fikri yorqin ifodalanadi.
Jamoa an’analari shartli ravishda ikkiga boʻlinadi:
1) Kundalik faoliyat an’analari;
2) Bayram an’analari.
Kundalik faoliyat an’analari oʻquvchilarning oʻquv faoliyati
(oʻzaro yordam) hamda mehnat faoliyati (koʻchatlar oʻtkazish,
hasharlar uyushtirish va boshqalar)ni oʻz ichiga oladi. Bayram
an’analariga turli voqyea hodisalar bilan bogʻliq sanalarni
nishonlash, xususan, «Mustaqillik bayrami», «Navroʻz bayrami»,
«Xotira va qadrlash kuni» va boshqalar kiradi. An’anaviy
bayramlar oʻquv muassasalarda turlicha oʻtkaziladi. Oʻquvchilar
an’analar mohiyatini anglasalar, ularga nisbatan ongli
munosabatda boʻlsa ta’sir kuchi yuqori boʻladi.
An’analarni yuzaga kelishida oʻquvchi-yoshlarning unga
nisbatan munosabati katta ahamiyatga ega. Shaxs va jamoa
oʻrtasidagi munosabatlarning rivojlanishi borasida quyidagi
andozaning yaratilishi ta’minlanadi.

---

1-shakl.
Shaxs va jamoa oʻrtasidagi munosabatlar.
Yuqorida bildirilgan fikrlardan quyidagi
xulosaga
kelish
mumkin:
1.
Jamoa kishilarning shunday muayyan guruhi boʻlib,
u ijtimoiy ahamiyatga ega boʻlgan, umumiy maqsad hamda
mazkur maqsadni amalga oshirishga yoʻnaltirilgan faoliyatni
tashkil etadi. Jamoa oʻzida bir necha xususiyat (belgilar)ni
namoyon etadi.
2.
Jamoani shakllantirish muayyan qonuniyatlarga
boʻysinadigan, uzoq muddatli, murakkab dinamik jarayon boʻlib,

---

koʻpchilik pedagoglarning e’tirof etishlaricha, toʻrt bosqichli
jarayonda qaror topadi.
3.
Jamoani shakllantirish oʻziga xos metodika asosida
amalga oshiriladi. Ushbu metodika doirasida jamoaga nisbatan
talablarning qoʻyilishi jamoa faoli (aktivi)ni tarbiyalash masalasi
alohida ahamiyatga egadir.
Jamoaning mustahkam boʻlishi a’zolari oʻrtasida oʻzaro
yordam, hamkorlikning qaror topishida jamoa an’analari muhim
ahamiyat kasb etadi.