1§. Jamiyatni axborotlashtirish va kompyuterlashtirish muammolari

20.2. Elektron pochta, telekonferentsiya va videotekst xizmati
Elektron pochta (E-Mail) - barcha pochta aloqasi xizmatini qog’ozsiz amalga oshiruvchi texnologiyadir. Ya’ni, boshqacha qilib aytganda, ma’lumotlarni yig’uvchi, saralovchi, qayta ishlovchi va aloqa kanallari orqali iste’molchilarga etkazib beruvchi tizimdir.
Elektron pochta aloqasi 1986 yilda AQSH da tashkil qilina boshlandi.
Hozirda faoliyat ko’rsatayotgan eng yirik elektron pochta tizimlari quyidagilardir:
- E – COM (Electronic Computer Originated Mail – AQSH );
- ADONIS ( G’arbiy Evropa );
- PRESTEL ( Angliya );
- TELEDON ( Kanada );
- CAPTAIN ( YAponiya );
- ANTIOPE va TELETEL ( Frantsiya );
- BILDSCHIRMTEXT ( Germaniya );
- TELESET ( Finlandiya ).
Telekonferentsiya (videokonferentsiya) - elektron qurilmalar vositasida masofadan turib, turli anjumanlarda, yig’ilishlarda qatnashish va fikr almashish imkoniyatini beruvchi axborot tizimdir.
Bunday tizimlar 1980 yillarda keng tarqala boshladi. Masalan,1980 yilda AQSH da va G’arbiy Evropada 100 mingdan ortiq telekonferentsiya o’tkazilgan bo’lsa, 1990 yilga kelib bu ko’rsatgich AQSH da 220 000 ga, G’arbiy Evropada esa 200 000 ga etgan.
Videotekst - elektron pochta aloqasiga o’xshash, lekin iste’molchilarga videografik (chizmalar, rasmlar, kitob yoki jurnallarning matnlari, reklamalar, kompyuter o’yinlari, videofilmlar va h.k.) ma’lumotlar bilan xizmat ko’rsatuvchi axborot tizimdir.
Bunday tizimlar 1970-80 yillarda tashkil qilina boshlandi. Dastlabgi videotekst tizimi Buyuk Britaniyada 1972 yilda ishga tushirildi.
Hozirgi paytda faoliyat ko’rsatayotgan eng yirik videotekst tizimlari quyidagilardir:
-PRESTEL( Buyuk Britaniya );
-BILDSCHIRMTEXT ( Germaniya );
-TELESET INFORMATION (Finlandiya).