1§. Jamiyatni axborotlashtirish va kompyuterlashtirish muammolari

DIP (Dual In-line Package) - eski xotiralash qurilmalaridan bo’lib, 1980-yillarda ishlab chiqila boshlangan. sig’imi turlariga qarab 256Kb dan 2Mb gacha boradi.
SIP (Single In-line Package) - xotiralash chiplari o’rnatilgan xotiralash modulidir. 1990 yildan boshlab sig’imi 8Mb va 16Mb bo’lgan turlari ishlab chiqilmoqda.
SIMM (Sigle In -line Memory Modules) - zamonaviy kompyuterlarda qullanilayotgan xotiralash modulidir. Tuzilishi SIP moduliga o’xshash. Bir qator qilib joylashtirilgan katta hajmli DIP lardan iborat bo’lib, sig’imi 8 Mb, 16Mb, 32Mb va 64Mb turlari ishlab chiqilgan. Ma’lumotlar 30 va 72 kontaktli o’tkazgichlar orqali o’qiladi va yoziladi.
DIMM (Dual In-line Memory Modules) - SIMM modulining takomillashgan turi bo’lib, ma’lumotlar 168 kontaktli o’tkazgichlar orqali o’qiladi va yoziladi.Sig’imi 128Mb va 256Mb.
Hozirgi kompyuterlarda SIMM va DIMM xotiralash modullarini o’rnatish uchun tizimli platada maxsus slotlar mavjud (DIMM uchun 2 ta va SIMM uchun 4 ta). Bu slotlar o’zining uzunliklari va kontaktlari soni bilan farq qiladi (DIMM modulining sloti uzunroq). SIMM modulini juft-juft qilib o’rnatish maqsadga muvofiqdir. DIMM modulining yakka o’zi ham ko’ngildagidek ishlay beradi.
Tezkor xotiraning ishlash tezligi (Performanse RAM) - shu xotiraga tashqi tomondan murojaat qila olish vaqti bilan baholanadi. Bu vaqt nanosekundlarda o’lchanadi (1 nanosekund = 1 ns=10-9 sekund). SHuning uchun ham, tezkor xotiralar nafaqat hajmlari bilan, balki tezliklari bilan ham farqlanadi. Har bir tezkor xotiraning ishlash tezligi shu xotiradagi mikrosxemalar ustiga maxsus raqam-kodlar ko’rinishida yozilgan bo’ladi. Masalan, DIMM va SIMM mikrosxemalari ustida bir qancha sonlar ketma-ketligi yozilgan bo’lib, ular tire va bitta yoki ikkita raqam bilan tugaydi. Tiredan keyingi ana shu kod - raqamlar mazkur xotiralash modulining ishlash tezligini bildiradi.
Eng ko’p uchrovchi kod-raqamlarning ma’nolari quyidagi 5.2-jadvalda keltirilgan.
5.2-jadval