1. J. B. Lamarkning falsafiy va umumiy biologik qarashlari J. B. Lamark ta’limotida tabiiy sistema va tur masalasi

Lamark muhit ta’siriga javob reaktsiyasiga qarab, barcha organizmlarni 3 guruhga bo’lgan.

• Lamark muhit ta’siriga javob reaktsiyasiga qarab, barcha organizmlarni 3 guruhga bo’lgan.
• Birinchi guruhga o’simliklar kiritilib, ular ta’sirlanish va harakatlanish xususiyatiga ega emasligi qayd etiladi.
• Ikkinchi guruhga tashqi ta’sir natijasida harakatlanuvchi, lekin o’z xoxishi bilan harakatlana olmaydigan sodda hayvonlar (infuzoriyalar, poliplar, nurlilar va chuvalchanglar) ni kiritadi.
• Uchinchi guruhga asab sistemasi yuksak darajada tuzilgan, takomillashgan sezuv organlari bo’lgan va o’z xoxishi hamda tashqi muhit ta’sirida harakatlana oladigan barcha boshqa hayvonlarni kiritadi.

Tashqi muhitning organizmlarga ta’siri
Bevosita
(tuban hayvonlar va o’simliklar)
Bilvosita
(yuksak hayvonlar)
Suv ayiqtovonining suv ichidagi barglari qirqilgan qaychibarg shaklida bo’lib, tola-ipsimon; suv yuzasidagi barglari esa enli, shapaloq-shapaloq va panjasimondir. Bu o’simlik nam yerda o’ssa, poyasi qisqa va barglari qirqilmagan bo’ladi, shakli ipsimon bo’lmaydi
Asab tizimi shakllangan hayvonlarga muhit sharoiti bilvosita ta’sir ko’rsatadi Uzoq ta’sir etgan o’zgarish avval talabni keyin talabni qondirishga bo’lgan harakatni keyin harakatga bo’lgan organni o’zgarishiga sababchi bo’ladi

Tashqi muhitning organizmlarga ko’rsatadigan ta’siri haqida Lamark quyidagi 2 qonunini ta’riflaydi.

• Tashqi muhitning organizmlarga ko’rsatadigan ta’siri haqida Lamark quyidagi 2 qonunini ta’riflaydi.

Lamarkning birinchi qonuni.
«O’z rivojlanishining nihoyasiga yetmagan har qanday hayvonda qanday bo’lmasin biror organning bir qadar tez-tez va uzoq ishlatilishi shu organni oz-ozdan mustahkamlab, rivojlantirib, kattalashtirib boradi va unga uzoq ishlashi uchun kifoya qilarli kuch-quvvat beradi».
Shu bilan birga boshqa biror organning doim ishlatilmasligi uning asta-sekin susayib, juda zaiflashib qolishiga olib keladi, qobiliyatini pasaytiradi va pirovardida, uning yo’qolib ketishiga sabab bo’ladi».