1 Иқтисодий ривожланишнинг умумжаҳон томонлари ва ишлаб чиқаришнинг байналминаллашуви

Иқтисодий битимлар
Қийматнинг ҳар қандай айирбошланиши, яъни товарлар, кўрсатилган хизматлар ёки активларга мулкчилик ҳуқуқининг бир давлат резидентларидан бошқа давлат резидентларига ўтиши бўйича келишувлардан иборат. Ҳар бир битим тўлов балансининг дебет ва кредит қисмларида ўз ифодасини топади.

Халқаро валюта-кредит муносабатлари
Бу пулнинг жаҳон хўжалигида амал қилиши ва турли халқаро иқтисодий алоқаларга (ташқи савдо, ишчи кучи ва капитал миграцияси, даромадлар, қарзлар ва субсидиялар оқими, илмий-техникавий маҳсулотларни айирбошлаш, туризм ва ҳ.к.) хизмат қилиши билан боғлиқ иқтисодий муносабатлардир.
Жаҳон валюта тизимининг ривожланиш босқичлари

• 1879-1934 йилларни ўз ичига олиб, бунда олтин стандарт сифатидаги пул тизими устунликка эга бўлган.

Биринчи босқич

• 1944-1971 йилларни ўз ичига олиб, бунда олтин-девизли (Бретон-Вудск тизими деб номланувчи) тизим устунликка эга бўлган. Бу икки тизим қайд қилинадиган валюта курсларига асосланган.

Иккинчи босқич

• 1971 йилда ташкил топган бўлиб, бу тизим бошқариладиган, сузиб юрувчи валюта тизими номини олди. Чунки давлат кўпинча ўз валюталарининг халқаро қийматини ўзгартириш учун валюта бозорининг фаолият қилишига аралашади.

Учинчи босқич
Валюта курси

Бу бир мамлакат валютасининг бошқа мамлакат валютасидаги ифодаланишидир.

Валюта курсларига бевосита таъсир кўрсатувчи омиллар
1

• миллий даромад ва ишлаб чиқариш харажатлари даражаси;

2

• миллий истеъмолчиларнинг реал харид қилиш лаёқати ва мамлакатдаги инфляция даражаси;

3

• валюталарга талаб ва таклифга таъсир кўрсатувчи тўлов баланси ҳолати;