1. Иқтисодий-ижтимоий жараёнларда боғликликлар турларини ўрганиш. Корреляция коэффициентининг турлари ва ҳисоблаш усуллари. Чизиқли ва чизиқсиз регрессион боғланишлар

Agar diagrammadagi barcha nuqtalarni qamrab olgan minimal maydonning ellipsi etarlicha cho'zilgan shaklga ega bo'lsa, bu X, Y tasodifiy o'zgaruvchilar o'rtasida bog'liqlik mavjudligini ko'rsatadi.

• Agar diagrammadagi barcha nuqtalarni qamrab olgan minimal maydonning ellipsi etarlicha cho'zilgan shaklga ega bo'lsa, bu X, Y tasodifiy o'zgaruvchilar o'rtasida bog'liqlik mavjudligini ko'rsatadi.
• Ellipsning shakli qanchalik cho'zilgan bo'lsa, o'zgaruvchilar orasidagi bog'liqlik shunchalik aniq bo'ladi.
• Agar ellipsning katta diagonali abscissa o'qi bilan o'tkir burchak hosil qilsa, u holda bog'lanish to'g'ri bo'ladi;
• agar ellipsning katta o'qi bilan abscissa o'qi orasidagi burchak o'tmas bo'lsa, u holda o'zgaruvchilar orasidagi bog'lanish teskari, ya'ni X o'zgaruvchining qiymati qanchalik katta bo'lsa, Y o'zgaruvchining qiymati shunchalik past bo'ladi.

а) kuchli musbat korrelyatsiya
b) musbat korrelyatsiya
c) sust musbat korrelyatsiya
d) nol korrelyatsiya
e) manfiy korrelyatsiya
f) kuchli manfiy korrelyatsiya
g) chiziqli bo'lmagan korrelyatsiya
h) chiziqli bo'lmagan korrelyatsiya
Korrelyatsiyaga misollar

Корреляция коэффициентлари турлари

• 1. Хусусий корреляция коэффициентлари. Хусусий корреляция коэффициенти асосий ва унга таъсир этувчи омиллар ўртасидаги боғланиш зичлигини билдиради.
• 2. Жуфт корреляция коэффициентлари асосий омил инобатга олинмаган нуқтада ҳисобланади. Агар жуфт корреляция коэффициенти 0,6 дан катта бўлса, унда омиллараро боғланиш кучли деб ҳисобланади ва эркин омиллар маълум даражада бир бирини такрорлайди. Агар моделда ўзаро боғланган омиллар қатнашса, модел ёрдамида қилинган ҳисоблар нотўғри чиқиши мумкин ва омиллар таъсири икки баровар ҳисобланиши мумкин. Ўзаро боғланган таъсир этувчи омиллардан биттаси моделдан чиқариб ташланади. Албатта моделда кучлироқ ва мустаҳкамроқ омил қолади.
• 3. Кўп омилли моделларда агар натижавий омилга бир неча омиллар таъсир кўрсатса, унда омиллар орасида кўпликдаги корреляция коэффициентиҳисобланади.