1. Issiqlik tarqalish turlari. Issiqlik

Issiqlik almashinish, issiqlik uzatish—issiqroq jismdan sovuqroq jismga issiqlik uzatilishi bilan bogʻliq boʻlgan oʻz-oʻzidan yuz beruvchi qaytmas jarayon; mikrozarralarning tartibsiz harakati bilan boglik boʻlgan, energiyasining bir jismdan ikkinchi jismga mikroskopik ish bajarmasdan uzatilishiga olib keluvchi jarayonlar majmui. I. a. issiklik oʻtkazuvchanlik, konveksiya va radiatsiya yoʻli bilan sodir boʻladi. Isituvchi sirt issiklik uzatuvchi sirt deb ataladi. I. a. da suyuqlik yoki gaz (bugʻ) ish muhiti hisoblanadi. I. a. nazariyasi energiyani uzatish haqidagi taʼlimotning bir qismi boʻlib, texnik termodinamika bilan birga issiklik texnikasishtt na-zariy asosini tashkil qiladi. Bugʻ Kozonlarida, bugʻ va gaz turbinalarida, pechlarda I. a. hodisasi roʻy beradi. Tabiatda uzluksiz I. a. yuz berib turadi. I. a. ning nazariy va amaliy masa-lalari issiqlik texnikasida oʻrganiladi.
Issiqlikalmashinishqurilmalariishlashprintsipigako`rarekuperativ,regenerativ, aralashtiruvchiturlargabo`linadi.
Rekuperativ(yokisirtiy) issiqlikalmashinishqurilmalaridaissiqliktashuvchilardevorbilanajratilganbo`lib, issiqlikshudevororqalio`tkaziladi.
Regenerativissiqlikalmashinishqurilmalaridaqattiqjismdantashkiltopganbittayuzanavbatbilanturliissiqliktashuvchiagentlarbilankontaktdabo`ladi, natijadabu jism birissiqliktashuvchidanolganissiqliginiikkinchisigaberadi.
Aralashtiruvchiissiqlikalmashinishqurilmalaridaikkiissiqliktashuvchiagent bir-biribilano`zarokontaktdabo`ladi.
Sirtiyissiqlikalmashinishqurilmalario`znavbatidaqobiq - trubali, "trubaichidatruba" tipidagi, zmeevikli, plastinali, g’ilofli, spiralsimon, qovurgalivaboshqaturlargabo`linadi. Kimyosanoatidaasosansanabo`tilganbirinchibeshturdagisirtiyissiqlikalmashinishqurilmalarikengqo`llaniladi.

Qobiq trubali turdagiissiqlikalmashinishqurilmalariqobiqichidajoylashgantrubalarto`plamidantashkiltopgan. Bundatrubalarikkitomondantrubaturigaqotirilganbo`ladi, natijadatrubalartashqisirti, qobiqvatrubaturibilanchegaralangantrubalarorasidagibo`shliqhamdaissiqlikalmashinishtrubalariningichkisirtivaikkitaqopqoqbilanchegaralangantrubalarichkibo`shlig`iyuzagakeladi.
Ushbuqurilmalardaissiqliktrubalarningdevoriorqaliuzatiladi.Trubaorasidagiboshliqdanasosanyuzaniifloslantirmaydigan, cho`kmahosilqilmaydiganissiqliktashuvchilaryuboriladi. Trubalarichkibo`shlig’idanesaasosanisitilayotganyokisovitilayotgansuyuqlikyuboriladi. Issiqliktashuvchilarning harakat tezliginioshirishyokijarayonnisamaraliolib boorish maqsadidabuqurilmalarningikkalabo`shligiha ko`phollardabirnechayo`lliqilibtayyorlanadi.