1. Ish jоyi yoritilishini tеkshirish

Mаtеrial zichligining jadvali, кг/м3
G`isht devor
1900
Ko`p qavatli karton

450
Kigiz

320
Temirbeton
2400
Shlaqoblokli devor

1071
Taxtali to`siq

1200
9. Tоvush to`sishning spеktr tavsifi grafigini chizing (2-rasm).

Tоvush to`suvchi

To`siq turi
Gts da bеrilgan chastоtalarga mоs tоvush to`sish ning
o`lchangan qiymatlari, DB
Tоvush to`sish ning
1000 Gts chastоtada
hisоblangan qiymati,
Db
63

125
250

500
1000

2000
4000

8000
Izolyatsiyasiz
(L
1

)

1. G`isht devor
2. Кo`p qavatli
karton
3. Kigiz

4. Temirbeton

5. Shlokablokli
devor
6. Taxtali to`siq



C

h

ast

at

al

ar

son

i

G

tsd

a

Variantlar

V1

(25cm)

V 2

(30cm)

V 3

(35cm)

V 4

(40cm)

V 5

(45cm)

V 6

(50cm)

V 7

(55cm)

---

10. Tоvush to`sish sathining оlingan qiymatlari bilan (13) ifоda оrqali nazariy

hisоblangan qiymatlarni sоlishtiring.
4. Hisobot mazmuni

1.
Ishning nomi.


2.
Ishning maqsadi.


3.
Berilgan variant.


4.
O`lchangan natijalar jadvali.


5.
Xisoblashlar.


6.
Natijalar grafigi.


7. Xulosa.
5. Nazorat savollari


1.
Shovqin nima?


2.
Shоvqin birligi nima ?


3.
Оdam оrganizmiga shоvqinning ta’siri ?


4.
Tоvushning bоsim sathi dеb nimaga aytiladi?


5.
Tоvushning quvvat sathi dеb nimaga aytiladi?
63
,125,

250,
500, 1000, 2000, 4000, 8000

Izolyatsiy
asiz

Temirbeto

n
Kigiz

G`isht
devor

Izolyatsiyas
iz
Ko`p

qavatli
karton

G`isht
devor

Temirbeton

Izolyatsiy
asiz
Shlaqobl

okli
devor

Temirbet
on
Ko`p

qavatli
karton

Izolyatsiyas
iz
G`isht

devor
Shlaqoblokl

i devor
Taxtali

to`siq
Izolyatsiya

siz
Shlaqoblok

li devor

Kigiz

Temirbeton

Izolyatsi
yasiz
Taxtali

to`siq
Temirbet

on
Ko`p

qavatli
karton

Izolyatsiya
siz

G`isht
devor

Temirbeto
n
Shlaqoblo

kli devor

V 8

(20cm)

V9

(25cm)

V 10 (30cm)

V 11 (35cm)

V 12

(40cm)

V 13

(45cm)
Izolyatsiy
asiz
Taxtali

to`siq
Shlaqoblo

kli devor
Taxtali

to`siq
Izolyatsiy

asiz
Temirbeto

n
Shlaqoblo

kli devor
Kigiz

Izolyatsiyasiz

Taxtali to`siq
Shlaqoblokli
devor

Ko`p qavatli

karton

Izolyatsiyasiz

G`isht devor
Ko`p qavatli
karton

Kigiz
Izolyatsiyasi

z
Kigiz

Shlaqoblokli

devor

Temirbeton

Izolyatsiya
siz
Shlaqoblo

kli devor

G`isht

devor
Ko`p

qavatli
karton

---

6.
Shоvqinning kоrrеktirlangan sathi dеb nimaga aytiladi?


7.
Shоvqin o`lchagichning ishlash tartibini tushuntiring?


8.
Shоvqin o`lchagichning blоk-sхеmasini chizing?


9.
Dоimiy shоvqin nima?


10.
Tоvush so`ndirish kоeffitsiеnti nima?


11.
Dоimiy bo`lmagan shоvqin nima?


12.
Shоvqin yo`qоtishning qanaqa asоsiy usullari bоr?


13.
Tоvush izolatsiyasi nima?

№ 3-son laboratoriya ishi

ELEKTROMAGNIT NURLANISHDAN HIMOYALANISH

Ish mazmuni – EMN (elektromagnit nurlanish) va boshqa nurlanishlarni insonga
ta’sirini o’rganish va turli materiallarni yutuvchi va qaytaruvchi hususiyatlarini baholash
1. Nazariy ma’lumotlar

Elektromagnit maydoni
Paydo bo’lish manbai —Ishlab chiqarish qurilmalari, radiotexnik inshootlar, tibbiy
apparaturalar, oziq-ovqat sanoati qurilmalari.
Elektromagnit maydon tavsifnomasi:
To’lqin uzunligi , [m]
Tebranish chastotasi f, [Gts]
Radioaloqa reglamenti bo’yicha chastotalar diapazoni (to’lqinlar uzunligi) nomenklaturasi:
Diapazona raqami
chastotalar
diapazoni f, Gts
To’lqin uzunligi diapazoni O’lchov birliklariga mosligi
1
30-300 kGts

10
4

-10

3
PCH

2
300-3000 kGts
10
3

-10

2
O’CH (gektometr)
3
3-30 MGts

10
2

-10

YUCH (dekometr)

4
30-300 MGts

10-1
metr

5
300-3000 MGts
1-0,1
UYUCH (detsimetr)

6
3-30 GGts

10-1 sm
O’YUCH (santimetr)

7
30-300 GGts

1-0,1 sm
KYUCH (milimetr)
Elektromagnit maydoni PCH ko’pincha ishlab chiqarishda (qurilmalarda) qo’llaniladi -
termik qayta ishlash.
YUCH — radioaloqa, tibbiyot, TV, radioeshittirish.
UYUCH — radiolokatsiya, navigatsiya, tibbiyot , oziq-ovqat sanoati.
Elektr maydoni manbai atrofidagi hudud shartli ravishda zonalarga bo’linadi.
— yaqin (induktsiya zonasi);
— uzoq (nurlanish zonasi).
Zonalar o’rtasidagi chegara kattaligi: R=
/2.
Zonalar joylashuviga asosan elektr magnit maydoni tavsifnomasi quyidagichadir:

— yaqin zonada

 elktrmagnit maydoni kuchlanish vektori tarkibi [V/m] maydoni
kuchlanish vektori tarkibi [A/m];

---

— uzoqdagi zonada

 energiya oqimining zichligi tezligining [Vt/m
2
], [mkVt/sm

2
]

energetik tavsifnomasidan foydalaniladi. .

Elektr magnit maydonining zararli ta’siri.

Elektr magnit maydoning yuqori intensivligi to’qimalarni qizishiga olib keladi, ko’rish
organi va jinsiy organlarga ta’sir ko’rsatadi. Mo’’tadillik intensivlikda: markaziy asab, yurak-
tomir sistemasi faoliyati hamda to’qima va xujayralardagi biologik jarayonlar buziladi. Kam
intensivlikda: bosh og’rig’i va charchoq ko’payadi; sochlar to’kila boshlaydi.

Elektrmagnit maydonini me’yorga keltirish
60 kGts-300 MGts chastotali diapazonda elektromagnit maydonini me’yorga keltirish
parametri, elektr va magnit maydoni kuchlanish tarkibining mumkin bo’lgan oxirgi mohiyati
bo’ladi




м


В

Т

Э

Е

Э

Н

э
/
,









м

А

Т

Э

H

Ь

Н

М
/
,







bunda EN

e
- kun davomida elektr maydoni kuchlanishi mohiyatining mumkin bo’lgan
oxirgi energetik kuchi[(V/m)
2
ch].

EN
m

- kun davomida magnit maydoni kuchlanishi mohiyatining mumkin bo’lgan oxirgi

energetik kuchi. [(A/m)

2
ch].

300 MGts-300 GGts chastotali diapazonda elektromagnit maydonini me’yorga keltirish

parametri, energiya oqimi zichligining mumkin bo’lgan oxirgi mohiyati bo’ladi


Elektrmagnit maydoni ta’siridan himoyalash bo’yicha chora tadbirlar:

1. Induktsiya zonasida nurlanish zonasida elektr va magnit maydoni kuchlanish
mohiyatini kamaytirish - mavjud texnlogik jarayon yoki asboblar yo’l qo’ysagina, energiya
oqimi zichligini kamaytirish.

2. Vaqt bilan himoya (elektrmagnit maydoni zonasida chegaralangan vaqtda bo’lmoq) .