1. iqtisodiyotga kirish

18.1-rasm. Laffer egri chizig‘i

Soliq tushumlari optimal soliq stavkasida boshida oshib boradi, keyin esa kamayadi. Soliqlar yanada oshirilganda tadbirkorlarning ishlashga qiziqishi susayadi, 100 foizli soliq olishda davlat daromadi nolga teng bo‘ladi, chunki hech kim tekinga ishlashni xohlamaydi. Boshqacha aytganda, uzoq muddatli istiqbolda haddan tashqari yuqori belgilangan soliqlarni pasaytirish jamg‘armalar, investitsiyalar, bandlikning ortishi orqali soliq undiriladigan yalpi daromad hajmining o‘sishini ta’minlaydi.

Natijada soliq tushumlari summasi ko‘payadi, davlat daromadlari hajmi o‘sadi, taqchillik kamayadi va inflyatsiyaning pasayishi ro‘y beradi. Lekin o‘z-o‘zidan tushunarliki, Laffer samarasi faqat erkin bozor mexanizmi me’yorida amal qilgan holdagina namoyon bo‘ladi. Shunday qilib, soliq tizimi mamlakatning iqtisodiy ahvoli, ma’lum konkret davrida oldiga qo‘ygan maqsadidan kelib chiqadi. Bu esa soliq siyosatini ishlab chiqish va hayotga tatbiq etish orqali amalga oshiriladi. Soliq siyosati deganda davlatning soliq siyosatidagi chora tadbirlari tushuniladi. Ushbu masalani tushunish uchun davlatning fiskal siyosatini o‘rganish kerak.