1. iqtisodiyotga kirish

11.5-rasm. YAlpi taklifning oraliq kesimidagi iqtisodiy muvozanat



Rasmdan ko‘rinadiki, yalpi talabning AD1dan AD2 ga o‘sishi yalpi taklif egri chizig‘i bo‘ylab milliy ishlab chiqarish hajmining Q1 dan Q2ga qadar oshishiga olib kelmoqda. Ammo, bu k o‘payish ayni paytda narxlar darajasining oshishi ( R1dan R2ga) bilan birga yuz byermoqda. Bu esa oraliq kesmada iqtisodiyotdagi ishlab chikarish resurslari asta-sekin to‘la bandlik holatiga o‘tayotganligini, qo‘shimcha quvvatlarning ishga tushirilishi tobora o‘sib boruvchi xarajatlar orqali amalga oshishini anglatadi. Binobarin, oraliq kesmada milliy ishlab chiqarishning real hajmi qisqarishi va narx darajasi pasayashi ro‘y beradi.

Yuqorida aytib o‘tilganidek, klassik maktab namoyondalari fikricha iqtisodiyot davlat aralashuvisiz avtomatik ravishda to‘liq bandlik holatiga o‘tadi. Bu, birinchidan, iste’molchilar o‘z daromadlarini xarajatlarga sarflashlari bilan izohlanadi, ikkinchidan, agar xarajatlar darajasi yetarlicha bo‘lmasa, u holda bunga foiz stavkalari, narxlar darajasi va ish haqi darajasi, shuningdek, foiz stavkalari qo‘shiladi. Agar umumiy xarajatlar kamaytirilsa, bu real YaIM, bandlik va real daromadning pasayishiga olib kelmaydi.

11.6- rasmda yalpi talab egri chizig‘i to‘liq bandlik bo‘lmagan holatda yalpi taklif egri chizig‘ini kesib o‘tadi, narxlar o‘zgarmagan holatda YaIMning hajmi o‘zgaradi.