1. iqtisodiyotga kirish

O‘rtacha daromad(D_o‘) mahsulot birligiga hisoblanadi va u tovar birligini sotishdan olingan tushumni ifodalaydi va quyidagi ifoda orqali hisoblanadi: D_o‘ = D / Q = 500000/1000= 500 so‘m

O‘rtacha daromad amalda sotilgan tovar birligining narxiga teng bo‘ladi. D=R.

Me’yoriy (marjinal) daromad qo‘shimcha tovar birligini sotishdan olingan qo‘shimcha daromad. Uni aniqlash uchun tovarlarni sotishdan olingan daromad - pul o‘sishi (ΔD) sotilgan tovarlar miqdorining o‘sishiga (ΔQ) bo‘linadi. D_o‘ = ΔD /Δ Q

Masalan: Korxona 1000 dona mahsulotini sotishdan 500 ming so‘m topgan. Keyin qo‘shimcha 200 dona tovarni sotish natijasida uning daromadi 600ming so‘mga yetdi. Shu raqamlarni ifodaga solsak,

D_m= 600-500/ 1200-1000= 100/ 200 =500so‘m

Demak, qo‘shimcha bitta tovarni sotish uchun 500 so‘m bergan. Marjinal daromadning ortishi tovarni qo‘shimcha ravishda ishlab chiqarish, kamayishi esa qisqartirish zarurligini anglatadi. Chunki qo‘shimcha daromad kamayganida qo‘shimcha foyda ham kamayadi. Ishlab chiqarish o‘sib borishi uchun marjinal daromad ortib borishi kyerak.

Firmaning yalpi daromadi uni foyda olib faoliyat yuritishini ta’minlashi zarur. Daromad hisobidan xarajatlar qoplanadi, undan qolgan qismi esa foydani hosil qiladi. Mohiyatan foyda tadbirkorga tegadigan daromad hisoblanadi.