1. iqtisodiyotga kirish

Buxgaltyeriya harajatlari korxonaning tovar ishlab chiqarishiga pul harajatlari bo‘lib, ular buxgaltyeriya hisoblarida aks ettiriladi. Uni mahsulot tannarxi deyish mumkin.

Buxgaltyeriya harajatlarini sarflangan ishlab chiqarish resurslarining turlari bo‘yicha quyidagi moddalar orqali ifodalash mumkin:

• 
  matyeriallar va butlovchilarga xarajatlar (chetdan olingan xomashyo, yordamchi matyeriallar, yarim fabrikatlar);
  
• 
  ish haqiga sarflar-yollanma xodimlarga ish haqi, mehnat shartnomasida nazarda tutilgan to‘lovlar;
  
• 
  ijtimoiy ajratmalar- ijtimoiy sug‘urta fondi, nafaqa fondi;
  
• 
  amortizatsiya ajratmalar - bino va asbob– uskunalarning moddiy (jismoniy) eskirishini aks ettiradi;
  
• 
  boshqa sarflar– reklama, transport, xodimlarni boshqarish, kreditorlarga to‘lovlar va h.k.
  

Xarajatlarni buxgaltyeriya usulida hisobga olish uni qiymat (pul) shaklida hisoblashga imkon beradi.

Buxgaltyeriya harajatlari bozor iqtisodiyotida resurslarning cheklanganligini inobatga olmaydi. Shuning uchun muqobil (iqtisodiy) xarajatlar tushunchasi ishlatiladi.

Muqobil xarajatlar deganda, resurslarni eng oqilona ishlatishda boy byerilgan imkoniyatlar bilan bog‘liq pul sarflari tushuniladi.

Muqobil xarajatlar bir tarafdan resurslarning cheklanganligini, ikkinchi tomondan esa har bir resurslardan foydalanishning bir necha varianti borligini hisobga oladi.

Mablag‘larning kelib tushishi nuqtayi nazaridan ishlab chiqarish harajatlari ichki va tashqi turlarga bo‘linadi.