1 Iqtisodiy faolyat va uning turlari 2

Iqtisodiy faolyat sarf harajatlar va foyda

1

• Iqtisodiy faolyat va uning turlari

2

• Iqtisodiy xarajatlar tushunchasi doimiy o’zgaruvchan va umumiy xarajatlar

3

• Foyda mazmuni

1.1 Iqtisodiy faolyat bu

Inson hayotining asasiy qismini uning iqtisodiy faolyati tashkil qiladi. Iqtisodiy faolyat deb insonning o’z hayotiy ehtiyojlarini ta’minlash uchun turli vosita, usullardan foydalanib, ma’lum bir yaratuvchanlik ishi yoki xizmat korsatish bilan shug’illanishiga aytiladi. Iqtisodiy faolyat juda murakkab keng qamrovli turli hodisa va jarayonlardan iborat. Insonlar turli xil mehnat faolyati bilan ishlab chiqarish jarayonida qatnashadilar va uning natijasi sifatida jamiyatda ijtimoiy mahsulot yaratiladi. Bu jarayon uzluksiz takrorlanib davom etadi va xarakati davomida to’rt bosqichni bosib o’tadi.

Iqtisodiy faolyat turlari

• 1. Ishlab chiqarish

• 2. Ayriboshlash

• 3. Taqsimot

• 4. Iste’mol

1.2 Iqtisodiy xarajatlar tushinchasi doimiy o’zgaruvchan va umumiy harajatlar

XARAJATLAR- ishlab chiqaruvchining ishlab chiqarish omillarini xarid qilish va undan foydalanish xarajatlari.

Tashqi (buxgalterya) xarajatlar- firmaning tashqaridan resuruslarni xarid qilishga bevosita pul xarajatlari

Ichki xarajatlar- firmaning pulda hisobga olinmagan ichki reseruslari xarajatlari

FOYDA- tavar va xizmatlar daromadlarning bu tavarlarni ishlab chiqarish va sotishga qilingan xarajatlardan ortgan qismi.

Iqtisodiy xarajatlar ikki turga bolinadi Ko’rinadigan va Ko’rinmaydigan

Tashqi To’lanadigan harajatlar –tashqaridan olingan resurslar uchun to’lov

Ichki To’lanmaydigan xarajatlar- mazkur ishlab chiqarishda foydalanuvchi resurslarning yuklanuvchi xarajatlari

Ko’rinadigan

Ko’rinmaydigan

Korxona bu - mahsulot, tavarlar, xizmatlarni ishlab chiqaruvchi, ishlarni bajaruvchi, foyda olish maqsadida iqtisodiy iqtisodiy faolyat turlari bilan shug’ullanuvchi yurudik shaxs huquqiga ega mustaqil xo’jalik yurutuvchi sub’ekt

1.3 Foyda mazmuni

Foyda (markscha izoh) –qo’shimcha qiymatning o’zgartirilgan shakli yoki sotilgan qo’shimcha qiymat.



Foyda me’yori- foydaning ishlab chiqarish xarajatlariga nisbatining foizda ifodalanishi

Korxona foydasining mutloq miqdori ya’ni yil davomida olingan foyda xajmi massasini tashkil qiladi. Foyda massasining ishlab chiqarish xarajatlariga nisbati va uning foizda ifodalanishi foyda me’yori deyiladi. Amaliyotda foyda meyyorini hisoblashning ikki variantidan foydalaniladi. Bular foydaning joriy sarflarga- korxona xarajatlariga yoki avanslangan mablag’lariga ( asosiy va aylanma kapital ) nisbatidir.

E’TIBORLARIZ UCHUN KATTA RAHMAT !