1.Internet Lock yordamida saytlarni cheklash 2. Qurilmalararo bog’lanishga tasir etuvchi omillar 3. Wi Max 4. Internet tushunchalari 5. Internet dasturiy ta`minoti
Xar qanaday brovzer internet ni yoqgandan so`ng qo`shimcha dasturlar o`zini saytlar orqali yuklay boshlaydi bunda mega baytdan yutqazishingiz yoki biror saytga ruxsatsiz o`zi yuklab ketishi va hakozalar orqali yuklanadigan saytlarni internet lock yordamida cheklab qo`yish quyidagicha amalga oshiriladi. Qadam 1. Dasturni o`rnatish natijasida parolni kiritish ketmaketligini so`raydi va siz parol kiritasiz. Qadam 2. O`rnatilgan dasturni регистрация orqali kodni tasdiqlaysiz kodni tasdiqysiz internet lock 5.3 uchun serial
Malumot qanday va qaysi tezlikda uzatilishi ko’p omillarga bog’liq .
Malumot uzatish kanallari bilan tanishgan holda malumot uzatishga ta’sir qiluvchi omillarni ko’rib chiqaylik
Quyidagi asosiy omillarni bilish zarur ;
-uzatish o’lchovlari ; chastota va eng yuqori – eng past chastotalar farqi ;
-liniyalarning tuzilishi ; nuqtaga –nuqta (point –to-point ) va ko’p nuqtali
-Parallel va ketma-ket uzatish
-uzatish yunalishlari ; simpleks ,yarim dupleks va to’liq dupleks
Internet-texnologiyalardan foydalanuvchi kompaniyalar raqiblariga nisbatan afzallikka avvalo masalalarni operativ hal qilishlari evaziga erishdilar. B2C, B2B va P2P sxemalari hozirda elektron biznesni olib borishning asosiy modellari hisoblanadi.
B2c - “biznes istemolchi” sxemasi internet orqali xususiy kishiga mollarni va xizmatlarni chakana sotishni ifodalaydi.
B2b - “biznes-biznes” sxemasi kompaniyalarning bir biri bilan mahsus axborot texnologiyalaridan va ma’lumotlarni elektron almashish standartlaridan foydalangan holda o’zaro aloqasini ifodalaydi.
Router (yo‘naltiruvchi) – internetda ma’lumotlar oqimini qulay va yaqin yo‘l bilan manzilga etkazishni rejalashtiruvchi va amalga oshiruvchi dasturlar majmuidir. Odatda yo‘naltiruvchi sifatida maxsus kompyuterdan foydalanish yaxshi natija beradi.
Gateway (shlyuz) – ma’lumotlarni uzatishning turli qaydnoma (protokol)larini internet foydalanadigan elektron pochtaning oddiy qaydnomasi smtp ga (simple mail transfer protocol – elektron pochta uzatishning oddiy qaydnomasi) aylantiradigan kompyuter. Aslida shlyuz – bu dasturlar majmuidir. Bunda shlyuz maqsadida foydalanadigan kompyuterga katta talablar qo‘yilmaydi. Buning uchun unda shlyuz vazifasini o‘taydigan dasturlar bilan ishlash imkoni bo‘lsa bas.
Trafik – internet aloqa kanallari orqali uzatilgan ma’lumotlar oqimi hajmi.
Server – bu boshqa kompyuter yoki dasturlarga xizmat ko‘rsatadigan kompyuter yoki dasturdir. Bitta kompyuterda bir nechta server ishlashi mumkin. Masalan, ftp, WWW, elektron pochta serverilari.
Mijoz – server resurslaridan va xizmatidan foydalanuvchi kompyuter yoki dasturdir. Masalan, kompyuter fayl-serverning mijozi bo‘lishi mumkin (serverda joylashgan fayllardan foydalanishi), shu bilan bir vaqtda elektron pochta dastursida ishlashi mumkin.
Url – (uniform resoure locator) internet ga murojaat qilishning eng oddiy va qulay usuli bo‘lib, u manzilni ifodalaydi. Ya’ni bu manzildagi ma’lumotlardan barcha foydalanuvchilar bir paytning o‘zida foydalanishi mumkin.
Ijtimoiy tarmoq tushunchasi. Tarkibi, faqatgina ishtirokchilardan iborat va ular orasida muloqatni o‘rnatuvchi, ko‘p foydalanuvchili interaktiv veb saytlar asosida yaratilgan tarmoq ijtimoiy tarmoq deb tushuniladi. Mazmuniga ko‘ra ijtimoiy tarmoq ikki bosqichli bo‘ladi:
1. Foydalanuvchilar orasidagi muloqatni o‘rnatib beruvchi dasturiy - apparatli kompleks;
2. Foydalanuvchilar orasidagi umumiy qiziqishlarni aniqlash, guruhlar orasidagi muloqat internet tarmog‘i orqali bajarilishi.
Ijtimoiy tarmoqlarning maqsad va vazifalari. Ijtimoiy tarmoqning maqsadi internetda o‘zaro qiziqishlar yoki faoliyatga ega shaxslar bilan muloqot qurishdan iborat. O‘zaro aloqa ichki pochta yoki xabar almashish tizimi orqali amalga oshiriladi.
Internetda ishlash uchun zarur bo’ladigan dasturlar
Intеrnеtga kirishdan oldin kompyutеringizda kеrakli dasturiy ta'minot bo`lishi zarur. Umumjahon tarmoqda ishlash uchun asosiy dastur “brauzеr” dеb ataladi va windows opеratsion tizimida bu xizmatni “internet explorer” (IE) dasturi bajaradi. Hozirgi kunda, tajribali foydalanuvchilar boshqa brauzеrlar bilan ham foydalanishadi. Birinchisi – “opera” nomi bilan tanilgan dastur. Internet explorer -dan ko`ra bu dastur web sahifalarni tеzroq yuklaydi, foydalanish intеrfеysi ham qulayroq. Ikkinchisi – “firefox” brauzеri. Bu dastur ham IE dan ancha ustunliklarga ega.
Hozirgi kunda intеrnеtning WWW xizmati kundan-kunga rivojlanib mukammal ma'lumotlar manbaasiga aylanib bormoqda. Uning yordamida istalgan sohada, istalgan mavzuda va istalgan vaqtda ma'lumotlarni qidirib topish, ulardan foydalanish, zarur bo`lsa ulardan nusxalar olish mumkin. Intеrnеtning ushbu xizmat turidan foydalanish uchun avvalo mijoz kompyutеrida xuddi shunday imkoniyatlarni yaratib bеruvchi maxsus dastur ta'minoti bo`lishi zarur. Bunday dastur ta'minoti brouzеrlar (browsers) dеb ataladi.
Eng birinchi brouzеr cern (еvropa fizika tadqiqotlari markazi) xodimi tim bеrnеr tomonidan kashf qilingan.
Internet explorer qamrab olish ulushini 55,31 foizdan 54,39 foizgacha yo‘qotdi, firefox ham bir oz pastga tushdi: 22,57 foizdan 22,48 foizgacha. Apple o‘zining safari 5-foizli bеlgidan oshdi, operaning holati dеyarli o‘zgarmadi, atigi 0,01 foizdan — 1,67 foizgacha pasaydi.
Chrome brauzеri foydalanuvchilari soni 160 millionga yеtdi
Google kompanyasi vakillari google I/O konfеrеnsiyasi davomida oxirgi yilda chrome brauzеri foydalanuvchilari bazasi «ikki barobardan ko‘pga ortganini» xabar qildi.
Adabiyotlar ro’yhati
Adabiyotlar ro’yhati
O‘zbekiston Respublikasining «Axborotlashtirish to‘g‘risida»gi Qonuni, «Xalq so‘zi» gazetasi, 2004 yil, 11-fevral.
O‘zbekiston Respublikasining «Elektron tijorat to‘g‘risida»gi Qonuni, «Xalq so‘zi» gazetasi, 2004 yil, 21-may.
O‘zbekiston Respublikasining «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi» to‘g‘risidagi Qonuni. Oliy ta‘lim. Me‘yoriy hujjatlari to‘plami: Mualliflar jamoasi. – T.: SHarq , 2001, 672-b.
