1. Import (lot importare — „olib kirish“) — biror molni mamlakatga sotish uchun olib kirish. Import mamlakati, deganda import qilinayotgan mol ishlab chiqarilgan mamlakat tushuniladi. Import

1.

Import (lot. importare — „olib kirish“) — biror molni mamlakatga sotish uchun olib kirish. Import mamlakati, deganda import qilinayotgan mol ishlab chiqarilgan mamlakat tushuniladi.


Import (ing . import — keltirish, olib kelish) — mamlakatning ichki bozorida sotish uchun, shuningdek, ularni uchinchi mamlakatga oʻtkazib yuborish uchun chet el tovarlari, xizmatlar, texnologiyalar, kapitallar, qimmatli qogozlar va b. keltirish. Yuklar, passajirlarni chet eldan tashib keltirish, sayyohlik, sugʻurta, ilmiy-texnika bilimlari va boj xizmatlar harajatlari ham Import tarkibiga kiradi.

Import bojxona bojlari, shuningdek, miqdoriy cheklashlar, litsenziyalash tizimi va boj notarif tarzdagi vositalar bilan tartibga solinadi. Importning eksportaan ustunligi mamlakatning tashqi savdosida salbiy savdoni vujudga keltiradi va bu hol mamlakatning umumiy iqtisodiy salohiyatida salbiy hodisa deb qaraladi.

Importni tartibga solish asosan uni tarifli va tarifsiz vositalar orqali cheklashdan iborat. Asosiy tarifli toʻsiq sifatida bojxona bojlarini oshirish va cheklovlar qoʻyilishi tushuniladi.

2.

Eksport — tovarlarni chet ellik mijozlarga sotish boʻlib, bunda mazkur mamlakatda ishlab chiqarilgan tovarlar mamlakatdan tashqariga chiqariladi.

Eksport (ing ., lot. — olib chiqaman, chetga chiqaraman) — tovarlar, xizmatlar, investitsiya, qimmatli qogʻozlar, texnologiyalar va boshqalarni tashqi bozorga chiqarish. Tovarlarni bir mamlakat orqali olib oʻtish (tranzit) va bir mamlakatdan olib kelingan tovarlarni boshqa mamlakatlarga sotish uchun chiqarqsh (reeksport) ham Eksportga kiradi.

• 
  eksportga tovarlar etkazib berishni subsidiyalash;
  
• 
  eksport qiluvchilar uchun davlat kreditlarini berish va xususiy kreditlar berilishini ragʻbatlantirish;
  
• 
  xorijda amalga oshiriluvchi savdo bitimlarini davlat tomonidan sugʻurtalash;
  
• 
  eksportdan olinuvchi foydadan soliq toʻlashdan ozod etish va h.k.
  

3.

Tashqi savdo — bir mamlakatning boshqa mamlakat yoki mamlakatlar bilan olib boradigan savdosi. Mamlakatdan tovarlar chikarish (eksport) va mamlakatga tovarlar kiritish (import) tashkil topadi. Eksport va import yigʻindisi mamlakatning Tashqi savdo aylanmasini tashkil etadi. Mamlakatlar oʻrtasida savdosotiqnint rivojlanishi ikki tomonlama foyda olish imkonini beradi. Tashqi savdo mamlakatlararo iqtisodiy munosabatlarning eng oddiy va eng kad. shaklidir.

2019-yil yanvar-mart oyi yakunlariga ko`ra, respublikada tashqi savdo aylanmasi 9 406,2 mln. AQSH dollarini tashkil etib, o`tgan yilning shu davriga nisbatan 27,2 % ga o`sdi. Shu jumladan, eksport hajmi 4 132,7 mln. AQSH dollarga (o`sish sur`ati 20,6 %) va import hajmi 5 273,5 mln. AQSH dollariga (o`sish sur`ati 32,9 %) yetdi. Tashqi savdo saldosi minus 1 140,8 mln. AQSH dollarini tashkil qildi.

Tashqi savdo aylanmasi dinamikasidan keltirilgan ma`lumotlar ko`rsatkichlarning qolgan yillarga nisbatan o`sganligini ko`rsatmoqda. Bundan tashqari, 2019-yil yanvar-mart oyida amalga oshirilgan eksport hajmi, o`tgan yillarga nisbatan ko`payib, 4 132,7 mln. AQSH dollarini tashkil qildi.