NUTQ, MULOQOT, O‘QISH VA YOZISH MALAKALARI
|
|
|
3.1
|
Nutq va til
|
|
|
|
|
7-yil
|
Eslatma
|
|
|
|
|
6 yosh
|
6 yosh
3 oy
|
6 yosh
6 oy
|
6 yosh
9 oy
|
7 yosh
|
|
|
1
|
kuzatilayotgan voqea va hodisalarni tushuntiradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
umumiylashtiruvchi so‘zlardan (mevalar, sabzavotlar, daraxtlar, qushlar, idish-tovoqlar) to‘g‘ri foydalanadi
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
buyumlarning o‘ziga nisbatan holatini tasvirlaydi (oldimda, stolda)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
so‘zlarni to‘g‘ri, maqsadiga muvofiq qo‘llaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5
|
nutqda asosiy so‘z turkumlaridan ma’nosi muvofiq foydalanadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6
|
(namuna bo‘yicha) bir o‘zakli so‘zlarni (mushuk-mushukcha) yasaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7
|
grammatik jihatdan sodda va murakkab gaplarni tuzadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8
|
suhbatni qizitadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9
|
umumiylar yordamida o‘z xohshi bilan ijodiy hikoya tuzadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10
|
barcha tovushlarni to‘g‘ri va aniq talaffuz qiladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11
|
o‘z ona tilida (maktabdagi ta’lim tilida) erkin gaplashadi, so‘z turkumlardan grammatik jihatdan to‘g‘ri foydalanadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12
|
gaplardagi sinonim va antonimlarni topa oladi hamda ulardan berilgan so‘zlarga mosini tanlay oladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
13
|
ko‘p ma’noli so‘zlarning turli ma’nolarini tushunadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14
|
turli turdagi gaplarni tuzadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
15
|
surat bo‘yicha tasviriy hikoyani o‘z tajribasiga asoslanib mustaqil tuzadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16
|
turli janrdagi adabiy asarlarni ifodali tarzda gapirib beradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
17
|
guruhiy muhokamalarda qatnashib, suhbatni tinglaydi va unga qo‘shiladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
18
|
topishmoqlarni topadi, qofiyalar yaratadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3.2
|
O‘qish malakalari
|
|
|
1
|
so‘zdagi birinchi tovushni taniydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
kitobni mustaqil qo‘rib chiqadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
tovushlardagi farqlarni biladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
so‘zlarni bo‘g‘inlarga bo‘ladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5
|
so‘zlarga qofiyalar tanlaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6
|
nutqning suhbat shaklidan foydalanadi, savollar beradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7
|
she’rlarni yodlaydi va ifodali o‘qiydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8
|
ba’zi adabiy asar, ertak va hikoyalarning nomlari va mualliflarini biladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9
|
ifodalilikning intonatsiyali vositalaridan to‘g‘ri foydalanadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10
|
harflarga mos so‘zlarni tanlaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11
|
boshqa bolalarga kitobning mazmuni haqida o‘z xotirasidan gapirib beradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12
|
bo‘g‘inlar yozilgan kartochkalar yordamida bo‘g‘inlardan so‘zlar tuzadi,
|
|
|
|
|
|
|
|
|
13
|
so‘z, tovush, bo‘g‘in, gap haqida tasavvurga ega
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14
|
sarlavhalar, kitob nomlari, rasm tagidagi imzolar va h.k.z.larni o‘qiydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
15
|
adabiyotning ba’zi janrlari nomlarini biladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16
|
mashhur bolalar yozuvchilari va shoirlarining nomlarini biladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3.3
|
Qo‘l panjasining mayda motorikasi
|
|
|
1
|
chiziqlar, kaltakchalar, gajakchalarni yozadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
qog‘oz varag‘ini turli usullarda buklay oladi (origami)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
namuna bo‘yicha bosma harflarni yozishni boshlaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
bosma harflarni yozadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5
|
barmoqlar yordamida mashqlar bajaradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6
|
rangsiz rasmlarni aniqlik bilan bo‘yaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7
|
turli xil yuzalarda yozuvlar yozadi (ho‘l tuproq, asfalьt, taxta)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8
|
kokillarni o‘radi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9
|
mozaika yig‘adi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10
|
so‘z va qisqa gaplarni yozadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11
|
daftar qatorlarida mo‘ljal oladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12
|
rasmlarni to‘g‘ri joylashtiradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
13
|
nuqtali punktirli rasmlarni qo‘lni uzmasdan birlashtiradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14
|
matoga rasmlar tikadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
15
|
"o‘ziga" va "o‘zidan" yo‘nalishlarida harakatlanadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16
|
turli xil materiallardan murakkab shakllarni qirqadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
17
|
to‘pponchali elimdan foydalanadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
KOGNITIV RIVOJLANISH
|
|
|
4.1
|
Aqliy-kognitiv malakalar
|
|
|
|
|
7-yil
|
|
|
|
|
|
6 yosh
|
6 yosh
3 oy
|
6 yosh
6 oy
|
6 yosh
9 oy
|
7 yosh
|
|
|
|
1
|
rasmdagi syujetlarni eslab qolib, hikoya qiladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
mantiqiy xulosa chiqaradi, mulohaza qiladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
hayvonlarning turli xil yashash muhitlari haqida gapiradi (baliq suvda yashaydi, bo‘ri o‘rmonda yashaydi)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
jug‘rofiy tushunchalarni biladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5
|
eng oddiy sabab-oqibat aloqalarini tushunadi (yomg‘ir yog‘moqda — berkinish kerak)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6
|
Sinab ko‘rish va xato qilish yo‘li bilan amaliy masalalarning echimini topishga harakat qiladi (mashinani o‘t oldirish uchun kalitni tiqish)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7
|
ob’ektlarni tizimlashtiradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8
|
atrof-muhit haqida mustaqil ravishda axborot izlaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9
|
kuzatishlar asosida axborotni umumiylashtiradi va xulosa chiqaradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10
|
yil fasllari va hodisalarini ketma-ket aytadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11
|
rasmlar bo‘yicha mantiqiy xulosa chiqaradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12
|
o‘z mamlakati va uning ramzlari haqida tasavvurga ega bo‘ladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
13
|
o‘z xalqining ba’zi milliy urf-odatlari va an’analarini biladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14
|
bolalar ensiklopediyasidan foydalana oladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
15
|
buyumlarni tashqi va ichki belgilari asosida tasniflaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.2
|
Elementar mamavzuli malakalar
|
|
|
1
|
geometrik shakllarni biladi va ularni buyumlarda ko‘ra oladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
buyumlarni uzunligi, eni, qalinligi, balandligi bo‘yicha solishtiradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
buyumlar guruhini solishtiradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
muloqot vaqtida mamavzuli atamalardan foydalanadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5
|
1 dan 10 gacha bo‘lgan sonlar doirasida mamavzuli amallarni bajaradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6
|
buyumlarni son va miqdor bo‘yicha solishtiradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7
|
1 dan 10 gacha bo‘lgan sonlarni to‘g‘ri va teskari tartibda aytadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8
|
buyumlar guruhining tengligi va tengsizligini aniqlaydi va ularni bir-biri bilan solishtiradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9
|
vaqt haqida tasavvurga ega (ertalab, kechqurun, kunduzi va tunda, sutka)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10
|
hayotdagi raqam va sonlarning ma’nosini tushunadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11
|
geometrik figuralar va shakllarni biladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12
|
20 gacha bo‘lgan sonlar doirasida ba’zi mamavzuli amallarni bajaradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
13
|
mamavzuli masalalarni echadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14
|
sonlar qatori haqida tushunchaga ega
|
|
|
|
|
|
|
|
|
15
|
guruhlarning tengligi va tengsizligini tahlil qiladi (qanchaga ko‘p? qanchaga kam?)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16
|
buyumlarni hajm, balandlik va qalinlik bo‘yicha ketma-ketlikda joylashtiradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
17
|
suyuq, sochiluvchan va qattiq jismlarni shartli o‘lchovlar bilan o‘lchaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.3
|
Kognitiv-tadqiqiy va produktiv (konstruktiv) faoliyatning rivojlanishi
|
|
|
1
|
tabiat hodisalarining turli xil omillarga bog‘liqligini tushunadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
tabiatdagi o‘zgarishlar sababini tushuntira oladi (m-n, qorning erishi)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
odamlarning atrof-muhitga ta’sir qilishini tushunadi (ekish, hosil yig‘ish)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
tabiiy materialdan rasmga qarab mayda buyumlar yasay oladi, ishning bosqichlarini rejalashtiradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5
|
mustaqil ravishda modellashtira oladi va konstruksiyalay oladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6
|
jonli va jonsiz dunyoni farqlaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7
|
tabiatning inson hayotidagi ahamiyatini anglaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8
|
o‘z qiziqishlari va kuzatishlari bilan bog‘liq savollarni beradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9
|
o‘z bashoratlari haqida gapiradi, o‘tmishi va joriy tajribasi haqida tushuntirish beradi va umumlashtiradi.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10
|
tadqiqotdagi echish zarur bo‘lgan muammoni ajratib, o‘rtaga qo‘ya oladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11
|
o‘z kuzatishlarini turli xil resurslardan foydalangan holda tasvirlaydi va tasdiqlaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12
|
atrof-muhitni yaxshilashda qatnashishning muhimligini tushunadi (m-n, axlatni olib ketish, uni saralash, daraxt va gullar ekish, elektr, suv va qog‘ozni tejash)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5.
|
IJODIY RIVOJLANISH
|
|
|
5.1
|
Dunyoni badiiy his etish
|
|
|
|
|
7-yil
|
Eslatma
|
|
|
|
|
6 yosh
|
6 yosh
3 oy
|
6 yosh
6 oy
|
6 yosh
9 oy
|
7 yosh
|
|
|
1
|
musiqiy asarga hissiy munosabat bildiradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
musiqaga mos harakatlarni o‘ylab topishi mumkin
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
badiiy asarlar qahramonlari rolini o‘ynashi mumkin
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
amaliy san’at turlari haqida dastlabki tushunchalarga ega
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5
|
o‘z loyihalarini yaratishda g‘oyalar taklif qiladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6
|
musiqadagi uslublarni farqlaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7
|
kichik ssenariy o‘ylab topib, sahna ko‘rinishini uyushtira oladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8
|
tabiiy materialdan mayda buyumlar yasaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9
|
liboslarni bezashi, guldastalar yasashi, oddiy retseptlar bo‘yicha taom tayyorlay oladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10
|
she’rni ifodali o‘qiy oladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11
|
tanish asarlarni mustaqil gapirib beradi, ularni dramalashtirishda qatnashadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12
|
nazmiy va nasriy badiiy asarlarga hissiy munosabat bildiradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
13
|
musiqiy asarning kayfiyati va xarakterini aniqlay oladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14
|
O‘zbekistondagi bolalar yozuvchilari va shoirlari hamda ularning asarlarini biladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
15
|
tasviriy san’at turlarini farqlaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16
|
estetik mulohazalarni ifodalaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
17
|
ijodiy g‘oyalarni yaratadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5.2
|
Badiiy-ijodiy qobiliyatlar
|
|
|
1
|
murakkab buyumlarni (choynak, gilam, ro‘molcha, lagan) chizadi va ularni naqshli bezaklar bilan bezaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
xotiradan yoki tasavvurdan syujet yaratadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
qog‘oz va tabiiy materiallardan applikatsiyaviy-hajmli aranjirovkalarni (tabrik qog‘ozi, xatcho‘p) yaratadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
atrof-muhit va o‘z loyihalarini bezaydi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5
|
umumiy bo‘lmagan syujetli kompozitsiyalar yaratadi va bunda proporsiyalar, pozalar va figuralar harakatlarini qirqish, yirtish va buklash orqali etkazadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6
|
tengdoshlari bilan ijodiy o‘yinlarni qayta jonlantira oladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7
|
o‘z ishlarida ifodalilikning turli xil vositalaridan foydalanadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8
|
turli xil buyumlardan kompozitsiyalar yaratadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9
|
yakka o‘zi yoki jamoada kuylay oladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10
|
harakatlarga rangdorlik bergan holda raqsning o‘ziga xos shaklini o‘ylab topishi mumkin
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11
|
musiqa asboblarini yakka o‘zi yoki orkestrda chala oladi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12
|
niyatni rejalashtiradi va amalga oshiradi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
13
|
maqsadga erishish uchun turli narsalardan o‘rnini bosuvchi buyumlar sifatida foydalanadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14
|
o‘ziga rolь olgan holda spektaklь qo‘yilishida qatnashadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
15
|
dunyoni o‘zgartirishda insonning yaratuvchilik rolini tushunadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16
|
narsalardan ikkilamchi foydalanishda o‘z g‘oyalarini taklif qilishi mumkin
|
|
|
|
|
|
|
|
|
