1. Ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish mohiyati va bosqichlari 6

Y= (AY/AL)L + (AY/АК)К + (AY/AN)N,
Iqtisodiy o‘sishga taqsimlash omillari ham ta’sir qiladi. Ishlab chiqarish salohiyatidan maqsadga muvofiq foydalanish uchun nafaqat resurslar iqtisodiy jarayonga to‘liq jalb qilingan bo'lishi, balki juda samarali ishlatilishi ham zarur. Resurslarning о‘sib boruvchi hajmidan real foydalanish va ularni kerakli mahsulotning mutloq miqdorini oladigan qilib taqsimlash ham zarur bo‘ladi.
Iqtisodiy o‘sishga ta’sir ko‘rsatuvchi taklif va taqsimlash omillari o‘zaro bog‘liq va bir-birini taqozo qiladi. Masalan, resurslar miqdorining o‘sishi va sifatining yaxshilanishi, texnologiyani takomillashtirish iqtisodiy o‘sish uchun imkoniyat yaratadi. To‘liq bandlik va resurslarni samarali taqsimlash bunday o‘sishni ro‘yobga chiqaradi.

3. Ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotni amalga oshirish jarayonlari

Mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishga yuz tutishi muqarrar va buning natijasida ko'pincha kutilmagan muammolar paydo bo'ladi. Aholi va ishchi kuchining harakatchanligi ortib borayotgani, ko'plab bolalar ota-onalarning ikkalasi ham ishtirok etadigan buzilmagan oilalarda qarovsiz qolib ketayotganini anglatadi. Bu hodisaning zamirida global taraqqiyotning tengsizligi va muvozanatsizligi yotadi. Bu juda katta muammo bo'lib, tezda hal qilinadi. Natijada aholining migratsiya tendentsiyasi davom etishi kutilmoqda. Ushbu global tendentsiyadan kelib chiqqan holda, biz xalqaro va ichki migratsiyadan orqada qolgan bolalarning hozirgi holati haqida aniq tasavvurga ega bo'lishimiz kerak. Shuningdek, muammoni hal qilish uchun xavflarni baholash uchun dalillarga asoslangan komponentni taqdim etish uchun kelajakdagi tadqiqotlarimiz kerak.

Iqtisodiy rivojlanish to‘g‘risida to'liq tasavvurga ega bo'lish uchun, eng avvalo, ushbu tushunchaga oid nazariya va qarashlarni chuqur o'rganish maqsadga muvofiqdir. Shu sababli mazkur iqtisodiy taraqqiyot to‘g‘risidagi turli xil qarashlar, nazariya va g'oyalar, qolaversa, mamlakatmizda iqtisodiy rivojlanish nazariyalarining vujudga kelishi va shakllanishini bayon qilish bilan boshlanadi. Tahlil davomida iqtisodiy taraqqiyot bo‘yicha A.Smit, A.Marshall, J.Keynslaming hamda hozirgi zamon monetarizmi, institutsionalizm va liberalizm oqimlari namoyondalari qarashlarining mazmun-mohiyatini yoritib berishga ham o‘rin ajratiladi.
Ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning turli tashvishlari haqida tez-tez o'qiymiz qashshoqlik, ishsizlik, yo'llar, ko'priklar va inshootlarning rivojlanishi shifoxonalar, ta'lim muassasalari gazeta, jurnal va boshqa davriy nashrlarda. Saylovlar davomida, xususan, bular siyosiy liderlar, siyosiy partiyalar, saylovchilar va ommaviy axborot vositalari. Har doim rivojlanish bo'yicha muhokamalar bo'lsa va ayniqsa, ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish, vakolatlarini kengaytirish masalalari jamiyatimizdagi kam ta'minlangan guruhlarga ishora qilinadi. Siz ham duch kelgandirsiz ushbu atamalarni o'quv materiallarida yoki boshqa joyda.
Ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish nimani anglatadi? Ushbu tushunchani tushunish uchun, rivojlanishni aniqlashdan boshlaylik. Umuman olganda, rivojlanish davlat sifatida belgilanadi unda ishlar yaxshilanmoqda. Ammo u turli kontekstlarda turli yo'llar bilan ta'riflanadi, ijtimoiy, siyosiy, biologik, fan va texnika, til va adabiyot. Ijtimoiy-iqtisodiy kontekst, taraqqiyot odamlar turmush tarzini yaxshilash demakdir ta'lim, daromad, malaka oshirish va bandlikni oshirish orqali. Bu madaniy va atrof-muhitga asoslangan iqtisodiy va ijtimoiy o'zgarishlar jarayoni omillar.