1. Fiziologiya fani va uning tibbiyotda tutgan o’rni. Organizmni a’zolar sistemasi va alohida a’zolar to’qimalar,hujayralarning hayotiy faoliyatini o’rganish

1897-yilda I.P.Pavlov hazm tizimi
7a‘zolari faoliyatini o‘rganishga bag‘ishlangan ishlarga yakun yasab, ―”Leksii o rabote glavnix pishevaritelnix jelez‖” nomli kitobini chop etdi. Bu asar jahon fiziologlari uchun uzoq vaqt davomida asosiy qo`llanma bo`ldi. 1904-yilda I.P.Pavlov hazm tizimi fiziologiyasiga oid ishlari uchun Nobel mukofotiga sazovor bo`ldi. Hazm fiziologiyasini o‘rganish juda muvaffaqiyatli ketayotgan bo`lishiga qaramay, I.P.Pavlov bu ishlarni yig‘ishtirib, bosh miya po‘stlog‘i faoliyatini tekshirishga kirishdi. Natijada shartli reflekslar kashf etildi, oliy nerv faoliyati turlari aniqlandi, II signallar tizimi, uyqu va gipnoz nazariyalari shakllandi. O‘ttiz yildan ko‘p davom etgan bu izlanishlar natijalari inson ruhiy faoliyatini o‘rganish uchun ilmiy zamin bo`ldi. B.P.Babkin, L.A.Orbeli, K.M.Bikov, I.P.Razenkov, P.K.Anoxin kabi jahonga tanilgan olimlar I.P.Pavlovning shogirdlaridir.
O‘zbekistonda boshlangan ilk fiziologik tadqiqotlarga Turkiston dorilfununining hayvonlar fiziologiyasi kafedrasi mudiri professor E.F.Polyakov va shu dorilfunun tibbiyot kulliyoti qoshidagi normal fiziologiya kafedrasi mudiri professor I.P.Mixaylovskiylar rahbarlik qilishdi. Toshkentdan boshqa shaharlarda dorilfununlar, tibbiyot va pedagogika institutlarining ochilishi yangi fiziologiya kafedralari tashkil qilinishini va mutaxassislar tayyorlashni talab qildi. Buni amalga oshirishda O‘rta Osiyo dorilfununi va Toshkent tibbiyot instituti kafedralarining roli katta bo`ldi 50-60 yillarda akademik A.M.Ugolev kashf etgan membrana (shilliq parda yuzasidagi) hazm respublikamiz olimlari e‘tiborini o‘ziga jalb etdi. O‘zbekiston respublikasi fanlar akademiyasi akademigi professor A.Yu.Yunusov tashabbusi bilan professor K.R.Rahimov bu sohada ilk bor o‘tkazgan tajribalar yuqori harorat ta‘sirida membrana hazmi tezlashib, ichak bo‘shlig‘ida susaygan moddalar parchalanishining salbiy natijasini kamaytirishini ko‘rsatdi. K.R.Rahimov kavsh qaytaruvchi hayvonlarda ilk bor membrana hazmini o‘rgandi. .

• Dunuodagi tirik mavjudotlarning hammasi, jumladan odam ham, organizm deyiladi. Organizm o‘zi mustaqil yashay olishi, o‘z-o‘zini boshqarishi, yashashi uchun moslashgan tashqi muhit o‘zgarishlariga tegishlicha javob berish qobiliyatiga ega bo`lishi kerak.

3. Organizm rivojlanishning qaysi pog‘onasida bo`lmasin, u muayyan muhitda yashaydi, tashqi muhit o‘zgarishlari organizmga, organizm esa ma‘lum darajada muhitga o‘z ta‘sirini o‘tkazadi.