1. Fizik kechalarni tashkil etish va o’tkazish bo’yich uslubiy tavsiya

Issiqlik va malekulyar fizika

Savol: Yog`on mixga tekis qog`ozni zich qilib o`rab uni sham alangasiga keltiring. Qog`oz yonmaydi. Bu hodisani tushuntiring.

Javob: Temir yaxshi issiqlik o`tkazuvchanlikka ega bo`lib issiqlikni qog`ozdan olib ketadi. Shuning uchun u yonmaydi.



Savol: Temperaturasi 0⁰C bo`lgan xonada muz eriydimi, suv muzlaydimi?

Javob: Xonaga kiritilgan muz 0⁰C gacha isiydi. Muz erishi uchun unga issiqlik keltirish kerak. Atrofdagi havoning temperaturasi 0⁰C bo`lgani uchun issiqlik almashinish bo`lmaydi va muz erimaydi. Shunga o`xshash suvning muzlamasligi isbotlanadi.

Savol: Quruq muz bilan tajriba o`tkazish. Quruq muz qattiq karbonat angidritdan iborat bo`lib, temperaturasi -78⁰C . uni ochiq qo`l bilan ushlab bo`lmaydi. Chunki u kuydiradi. Metal qoshiqni quruq muz bo`lagiga qising. Qoshiq baland uvillagan tovush chiqaradi. Bu hodisani tushuntiring.

Javob: Muzning qoshiq tekkan joyi qiziydi va suyuq holatga o`tib karbonat angidrit gaziga aylanadi. Gaz qoshiq ustidan kuch bilan chiqib uni tebranma harakatga keltiradi va u tovush chiqaradi.

Savol: Suvi qaynab turgan katta kastrulda suzib yurgan kastrul ichidagi suv qaynaydimi.

Javob: Kichik kastrul ichidagi suvning temperaturasi 100⁰C bo`lganda (ya`ni katta kastruldagi suv temperaturasiga teng bo`lganda) issiqlik almashinish bo`lmaydi. Qaynash uchun issiqlik oqimi kerak bo`lgani uchun kichik kastruldagi suv qaynamaydi.