1. Fenotipik hám genotipik ózgeriwshenlik

kletkada repressorlar kóp mikdorda boladi, lekin olardiń sani strukturali tsisteron yamasa olarǵa tán beloklardan kam bolip tabiladi. Usiniń sebepinen bir dana repressor bir neshe strukturali tsisteronlarni (bir-birine jaqin belok payda etiwshi tsisteronlarni) bir waqitta basqaradi. Repressor

basqaratuǵin strukturali tsisteronlarning bir bólegi operon dep ataladi. Operonning jumisin ortaliq menen baylanisli bolmaǵan erkin repressor toqtata aladi. Misali, kletka rawajlanip atirǵan aziq ortaliǵinda galaktoza bolmaydi. Usiniń sebepinen kletka protoplazmasidagi repressor galaktozani ushiratmay, galaktozidaza fermentin islep shiǵaratuǵin dnk diń operoni menen birlesip, kletkaǵa kereksiz fermentti (galaktozidazani) sintezlashni toqtatadi. Aziq ortaliǵinda galaktoza payda boliwi menen jaǵday ózgeredi hám galaktozani bóleklew ushin ferment galaktozidaza boliwi shárt. Galaktoza eritpesi repressorga tásir etip, repressor-galaktoza kompleksin (birikpesin ) payda etiwge májbúr etedi. Bul kompleks endi dnk dagi operonning ayriqsha iskerligin toqtata almaydi. Operonning kúshli tásir etiwi nátiyjesinde kletkada galaktozani bólekleytuǵin galaktozidaza fermenti payda boladi. Sonday etip, óz-ózinen basqarilatuǵin baylaw shinjir elementlar repressor — dnk fermenti ónim, boladi. Bunday kerisinshe baylaw elementlar kletka ushin zárúr fermentlerdiń kontsentratsiyasin basqaradi, sirtqi ortaliq ózgerislerine tez bayqaǵish bolip kletkaniń ózgergen jańa ortaliqqa maslawip jasawina járdem beredi.