1. Фаолият ҳақида тушунча 10-mavzu: faoliyatning psixologik taxlili

psixofiziologik vazifalarni 
ko„rib 
chiqamiz. Faoliyat nazariyasida bu vazifalarga psixik jarayonlarning fiziologik 
ta‟minoti kiradi. Ularga odam organizmiga xos bo„lgan his etish, o„tmish 
taassurotlarining qoldiqlarini hosil qilish va qayd etish layoqatlari, motor layoqati 
va boshqalar kiradi. Mos ravishda sensor, mnemik, motor vazifalar haqida so„z 
yuritish mumkin. Bu darajaga shuningdek, asab tizimi morfologiyasida mustahkam 
o„rin tutgan tug„ma va hayotning birinchi oylarida yuzaga keladigan mexanizlar 
kiradi. Barcha layoqat va mexanizmlar insonga tug„ilishi bilanoq beriladi, ya‟ni 
ular irsiyat tomonidan belgilangan bo„ladi. 
Psixofiziologik vazifalar psixik vazifalarni amalga oshirish uchun faoliyat 
vositalarini zarur dastlabki shart-sharoitlar bilan ta‟minlaydi. Masalan, biror 
ma‟lumotni xotiramizda saqlab qolish uchun tez va sifatli yodda saqlab qolishning 

---

maxsus usullaridan foydalanamiz. Lekin agarda biz yodda saqlab qolish 
layoqatidan iborat mnemik vazifalarga ega bo„lmaganimizda, bu faoliyatni amalga 
oshira olmagan bo„lardik. Mnemik vazifalar tug„ma bo„ladi. Bola tug„ilishi bilanoq
katta miqdordagi ma‟lumotni yodida saqlay boshlaydi. Dastlab, bu oddiy axborot 
bo„lib, keyinchalik rivojlanish jarayonida xotirada saqlanishi zarur bo„lgan axborot 
hajmidan tashqari, yodda saqlashning sifat ko„rsatkichlari ham o„zgaradi.
«Korsakov sindromi» deb ataladigan (uni ilk marotaba o„rgangan mashhur 
rossiyalik psixiatr S.S. Korsakov nomi bilan) xotira kasalligi mavjud. Bunda aynan 
mnemik vazifa oqsaydi. Bu kasallikda voqealar, hatto, bir necha daqiqa avval sodir 
bo„lganlari ham umuman yodda saqlanib qolmaydi. Bunday bemorlar, masalan, 
shifokor bilan kuniga bir necha marta salomlashib, bugun ovqatlanganmi yoki 
yo„qmi, eslamasligi ham mumkin. Bir bemor onasiga kitobiy asarning o„ziga 
yoqib qolgan parchasini hozirgina o„qib berganini yodidan chiqarib yuborib, 
beto„xtov o„qib berardi va, shu asnoda bir necha o„n martalab takrorlardi. Agar 
bunday bemor biror matnni yod olishga urinib ko„rsa, u shu zahotiyoq matn bilan 
birga yod olishningrni o„zini ham yodidan chiqarib yuborishi mumkin. 
SHunday qilib, psixofiziologik vazifalar faoliyat jarayonlarining organik 
ustqurmasini tashkil etadi, deb xulosa yasash mumkin. Ularga tayanmay turib, 
harakatlar va muolajalarning bajarilishidan tashqari vazifalar belgilanishining ham 
imkoniyati mavjud emas. 
Istalgan faoliyat tuzilishida