1. Фан ижтимоий-маданий ҳодиса сифатида билим, фаолият ва ижтимоий

1. Илмий мактаб шаклланишининг тарихи, умумий белгилари ва асосий 
босқичлари. Илмий мактабларнинг типлари. Илмий мактабларнинг шакллари, 
парадигмал ва локал даражалари. Илмий мактабларнинг классификацияси. 
Инновацион илмий мактаблар.
ИЛМИЙ МАКТАБ ВА УНИНГ РИВОЖЛАНИШ ТЕНДЕНЦИЯЛАРИ 
Илмий мактаблар ўзида муайян шахс, олимнинг илмий фаолияти йўналишини
ўрганиш натижасида шаклланган касб эгалари, олимлар когортаси бўлиб,
унда муайян илмий ғоя, назария доирасида ҳамжихатликда фаолият
олиб борилади. Илмий мактаблар фан тараққиѐтида ворисийликни
таъминлайди, яъни фандаги тизимли ривожланишни ўзида намоѐн этади.
ИЛМИЙ МАКТАБЛАРНИНГ ЮЗАГА КЕЛИШИ 
1.Афинадаги «Платон»(мил.авв.427-347) академияси , кейинчалик 1459-йилда
Европада тикланди. 
«Платон» 
академиясида табиат ғоялар маҳсули, ғоялар
ўзгармас, абадиий ҳаракатсиз. Ҳис килинадиган нарсалар эса ғояларнинг соясидир.
Моддий дунѐ ўткинчи, ғоялар дунѐсида энг олий ғоя Худодир.
Платоннинг «
Давлат» «Сиёсат» «Қонунлар» 
каби асарлари мавжуд.
2.Боғдоддаги Халифа Маъмун ар-Рашид (813-833) томонидан ташкил этилган
Маъмун академияси IX-аср 2-ярмида, дастлаб 819-йилда Боғдодда
«Байт ул-ҳикмат»
(Билимлар уйи) да Моварауннахр ва Хуросон олимлари
фаолият юритиб, 53 илмий ишларини давом эттирган. Унда Ал-Хоразмий
фаолият юритган.
3.Хоразм Маъмун Академияси (997-1010) доно ва зукко маслахатчиларга мухтож бўлган 
Ибн Ирок, таклифи билан Беруний Хоразмга қайтиб келди. XI-аср бошида(1004) Хоразм 
пойтахти Гурганч (ҳозирги кўҳна Урганч) шаҳридаги илмий марказ Маъмун академияси 
деб ном олган . «Дорул хикма ва маориф» (мажлиси улома) номини олган илмий 
муассаса шаклланди. Бу ерда олимлар кенг илмнинг барча соҳаларида тадқикот иши 
олиб борилган.
Ҳозир Ўзбекистон Марказий Осиѐдаги йирик илмий марказдир. Бу марказ тадқиқот учун 
зарур бўлган ривожланган моддий асосга, кенг илмий фондга, малакали кадрларга эга. 
Уларнинг меҳнати бутун дунѐга эътироф этилган.
Республиканинг илмий тадқикот маъмун академия, олий ўқув юртлари ва тармоқ 
йўналишидаги 362 муассасани, шу жумладан,101 илмий тадқиқот институтини,олий ўқув 
юртларидаги 55 илмий-тадқиқот бўлимларини, 65 лойиҳа конструкторлик 
ташкилотини,32 илмий-ишлаб чиқариш бирлашмаси ва тажриба 30 ахборот ҳисоблаш 
марказини ўз ичига олади. Илмий салоҳиятнинг ўзаги Ўзбекистон Республикаси Фанлар 
академиясидир.У минтақадаги етакчи илмий ва тажриба маркази бўлиб ярим асрдан 
ортиқроқ тарихга эга. Унинг таркибида ташкил этилган ядро физикаси институти, « 
Физика-кимѐ» илмий ишлаб чиқариш бирлашмаси «Биолог» ИИБ, Майданак тоғидаги 
баланд астрономия обсерваториялари мажмуи ва бир қатор бошқа марказлар 
муваффақиятли тадқиқотлар олиб бормоқда.