35.
Kashfiyot, ixtiro tushunchalarining innovatsion xarakteri nimalardan iborat?
«Kashfiyot», «ixtiro» tushunchalari innovatsiya bilan chambarchas bog'liqdir. Bunday bog‘liqlikning
asosi sifatida ushbu tushunchalar qatori uchun muhim bo‘lgan «yangi» va «ijod» tushunchalari
chiqadi.
36. Novatsiyalarning olziga xos xususiyatlari nimalardan iborat?
1) ilmiy-texnik yangilik, yangi bilimlar to'plami;
2) amaliy maqsadga muvofiqligi, ya'ni yangi mahsulotni, texnologiyani, ijtimoiy muhitni va
boshqalarda yangi bilimlarni mujassamlashtirishi;
3) iste'molchilarning ma'lum ehtiyojlarini qondirish qobiliyati, bu yangilikni bozor tomonidan
"idrok etilishini", ya'ni bozorda amalga oshirilishini anglatadi;
4) innovatsion jarayonni takror ishlab chiqarish uchun zarur bo'lgan ta'sir (iqtisodiy, texnik,
ijtimoiy). Bu shuni anglatadiki, o'z-o'zidan yangi g'oyau qanchalik mukammal tasvirlangan,
rasmiylashtirilgan va diagrammalar va chizmalarda taqdim etilgan bo'lishidan qat'iy nazar, bu
g'oya amalda ishlatiladigan mahsulotlar, xizmatlar yoki jarayonlarda o'z ifodasini topmagan
bo'lsa, u hali yangilik (yangilik) emas. Faqat yangi mahsulotlar yoki jarayonlarda amalga
oshiriladigan yangi g'oyalar yangilikdir. Haqiqiy narsalar
yoki jarayonlarda mujassam bo'lgan yangi g'oyagina odamlarning amaliy ehtiyojlarini qondira
oladi.
37. Nima sababdan insoniyat sivilizatsiyasi azaldan oqilona sivilizatsiya sifatida qaraladi?
Sivilizatsiyaning rivojlanishi jamiyatni yuksaltirishga olib keladi, natijada bu jamiyat fuqarolar
erkinligini ta’minlash imkoniyatini
yaratadi. Sivilizatsiyali hayot insonni madaniyatli qiladi va uning har tomonlama kamol topishi
uchun shart-
sharoit yaratadi.Olimlarning fikricha sivilizatsiyaning mohiyatini, uning o’ziga
xosligini turli omillar belgilaydi: tabiiy muhit, xo’jalik yuritish tizimi, siyosiy tuzim, jamiyatning
ijtimoiy tashkiloti, din (yoki din darajasiga chiqarilgan mafkura), ma’naviy qadriyatlar,
mentalitet. Ularning nuqtai nazaridan, insoniyat taraqqiyoti sivilizatsiyalarning bir-biri bilan
o’rin almashashishi shaklida boradi, ularning har biri o’z madaniy-tarixiy an’analari, ahloq
normalari, diniy tizimlarini ishlab chiqadi
38. Bilish vositalari
Bilish nazariyasi (gnoseologiya, epistemologiya)
— falsafa boʻlimidan biri boʻlib, u bilish
qonuniyatlari va imkoniyatlari, bilimning obyektiv
reallikka munosabatini oʻrganadi, bilish jarayonining bosqichlari va shakllarini, bilishning
ishonchliligi va haqkrniyligi shartlari va mezonlarini tadqiq qiladi. Bilish nazariyasi hozirgi
zamon fanida qoʻllaniladigan usullar (tajriba, modellashtirish, analiz, sintez va h.k.)ni
umumlashtirib, uning falsafiymetodologik asosi sifatida namoyon boʻladi. Bilish jarayonida
tajriba va amaliyotning katta ahamiyati bor. Bu yerda amaliyot (praktika) keng maʼnoda
boʻlib, insonning jamiyatga taʼsiri, tabiat hodisalarini oʻzgartirishi, yangi narsalar, jamiyatning
yashashi uchun zaruriy shartsharoitlar yaratishi tushuniladi
39.
Nimalar oqilonalikning aniq-
ravshan ko‘rinib turuvchi tarkibiy elementlaridir?
Oqilonalikning mazmuni: 1) aqlda aks etgan tabiiy uyushqoqlik sohalariga;
2) dunyoni konseptual-diskursiv tushunish usullariga; 3) ilmiy tadqiqot va faoliyat normalari
va met
odlari majmuiga bog‘lanishi..
Oqilonalik g‘oyasi reflekssiz nazorat va
ob’ektivlashtiruvchi modellashtirish tarzida «yopiq oqilonalik» rejimida shakllangan izchil
mo‘ljallar asosida ayniqsa ko‘p ro‘yobga chiqariladi
.
40. Oqilonalikning yagona universal talqini?
Oqilonalikning yagona universal talqini mavjud emas. Hozirgi zamon
metodologlari
oqilonalikning har xil turlari, chunonchi: «ochiq», «yopiq», «universal»,
«maxsus», «yumshoq», «o‘ta» oqilonalik, ijtimoiy, kommunikativ va institutsiyaviy
oqilonalik
ning o‘ziga xos xususiyatlarini qayd etib, «oqilonalik» tushunchasi ko‘p
ma’noli tushuncha ekanligini e’tirof etadilar.
41. “Oqilonalik” tushunchasining yangi, kengaytirilgan hajmiga qanday xususiyatlar kiritilgan.?
Ijtimoiy kommunikativ va institutsiyaviy oqilonalik xususiyatlar
42. Metod va metodologiyaning o'zaro mutanosibligini asoslang.
Metod (yunon. metods
—
usul) keng ma'noda yo‘l, ijodiy faoliyatning har qanday
shakli kabi
ma'nolarni anglatadi. Metodologiya tushunchasi ikki asosiy mazmunga ega
—
faoliyatda
qo‘llaniladigan ma'lum usullar tizimi (fanda,
siyosatda, san'atda va h.k.); tizim haqidagi ta'limot yoki
metod nazariyasi.
43. Ijtimoiy axborotning okziga xos xususiyatlari nimalarda namoyon bo‘ladi?
Ijtimoiy axborotning muhim belgilari
dan biri uning insonning o‘zini qurshagan dunyo haqidagi
bilim
darajasini o‘zgartirish qobiliyatidir. Ijtimoiy axborot inson ongida aks etgan oddiy bilim emas,
balki
bizning ongimizda o‘zgarishlar yasaydigan, ruhiyatimiz darajasida faol amal qiladigan, o‘z
ligimizdan
mustahkam o‘rin oladigan bilimdir.
44. Ilmiy axborotning o ‘ziga xos xususiyatlarini ayting.
Do'stlaringiz bilan baham: 
