1. Etatik; Huquqiy davlat. Etatik davlatda

Автор:
Huquqiy davlat
8-sinf O’zbekiston davlati va huquqi asoslari fani 10-mavzu
Davlatning huquqqa bo‘lgan munosabatiga qarab quyidagi turlarga ajratish mumkin.

• Текст слайда

1. Etatik;
2. Huquqiy davlat.
Etatik davlatda:

• Текст слайда

1) Qonun o‘rnini ko‘pincha qat’iy buyruq va farmoyishlar egallaydi;
2) Davlat o‘z fuqarolari siyosiy birlashmalari va tashkilotlarining erkinliklarini qat’iy cheklab qo‘yadi;
3) Davlat iqtisodiy-ijtimoiy munosabatlarni va hatto fuqarolarning
shax siy hayotini ham o‘z boshqaruvi ta’siriga olishga intiladi;
4) Davlat organlari va mansabdor shaxslariga haddan tashqari ko‘p
vakolatlar beriladi.

• Текст слайда

Huquqiy davlatda davlat boshqaruvi huquqning ustuvorligiga asoslanadi. Bunda davlat boshqaruvi fuqarolar va ijtimoiy munosabatlar subyektlarining huquqlari, erkinliklari va manfaatlarini ta’minlashni hisobga olgan holda amalga oshiriladi.
Huquqiy davlat – huquqning ustuvorligi hamda sud mustaqilligi ta’min lanadigan, inson huquqlari va erkinliklari kafolatlanadigan,
davlat hokimiyati vakolatlar bo‘linishi tamoyili asosida amalga oshiriladigan
demokratik davlatdir.
Huquqiy davlatning asosiy belgilari quyidagilar:
1. Huquqning ustuvorligi.
Mamlakatdagi barcha shaxslar – fuqarolar, chet el fuqarolari, fuqaro bo‘lmagan shaxslar, mansabdorlar hammasi qonun talablariga bo‘ysunadilar. Bunda, Konstitutsiya huquqiy normalar tizimida oliy yuridik kuchga egadir.
2. Inson huquqlari va erkinliklarining ta’minlanishi va himoyalanishi. Inson, uning hayoti, sha’ni, qadr-qimmati, huquq va erkinliklari hamda manfaatlari oliy qadriyat ekanligi.
3. Davlat va fuqaroning bir-birlari oldida o‘zaro mas’uliyati.
4. Hokimiyatning qonuniyligi.
Hokimiyat demokratik saylovlar yo‘li bilan shakllantiriladi. Davlat
hokimiyati mamlakatning ichkarisida va xalqaro miqyosda tan olinadi.
6. Sudning mustaqilligi.
Sudning faoliyatiga hech kim aralasha olmaydi. Sudlar faqat qonun talablariga bo‘ysunadi.
5. Hokimiyat vakolatlarining taqsimlanishi.
Davlat hokimiyati: qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatlariga bo‘ li nadi. Davlat hokimiyati vakolatlari mana shu uchala hokimiyat o‘rtasida taqsimlanadi.
8. Yuqori darajadagi huquqiy madaniyat.
Huquqiy madaniyat amaldagi qonunlarni bilish, ularni hurmat qilish va
ular ga rioya qilishda namoyon bo‘ladi.
7.Huquqni muhofaza qilish mexanizmining samarali ishlashi.
Ular inson huquq va erkinliklarini lozim darajada himoya qilishi kerak.
9. Demokratiyaning rivojlanganligi va takomillashganligi.
Xalq davlat boshqaruvida qatnashadi, siyosiy huquqlar va erkinliklar kafolatlanadi.
– huquqning barcha subyektlari, shu jumladan, davlat organlari, mansabdor shaxslar va oddiy fuqarolar qonunlarga qat’iy rioya etishlari;
– fuqaro va davlatning qonunlar doirasida bir-birlari oldida o‘zaro mas’ulligi;
– siyosiy, mafkuraviy va iqtisodiy ko‘p fi krlilik davlat tomonidan qonuniylashtirilganligi va kafolatlanganligi;
– fuqorolarning huquq va erkinliklarining ta’minlanganligi huquqiy davlatning afzalliklaridandir.
Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak:
Mana shuning uchun ham jahonning eng ilg‘or mamlakatlarida huquqiy davlat barpo qilish ustuvor vazifa qilib qo‘yilgandir.
Davlatning uchinchi oraliq turi ham mavjud bo‘lib, ular ushbu ikkala davlat xususiyatlarini o‘zida mujassamlashtiradilar.
O‘zbekiston Respublikasining fuqarolari jamiyat va davlat ishlarini
boshqarishda bevosita hamda o‘z vakillari orqali ishtirok etish huquqiga egadirlar. Bunday ishtirok etish o‘zini-o‘zi boshqarish, referendumlar o‘tkazish va davlat organlarini demokratik tarzda tashkil etish, shuningdek davlat o‘rganlarining faoliyati ustidan jamoatchilik nazoratini rivojlantirish va takomillashtirish yo‘li bilan amalga oshiriladi.
32 - moddadan.
Bizning faoliyatimiz eng muhim konstitutsiyaviy qoidaga –
ijtimoiy adolat tamoilining ta’minlanishiga qaratilishi shart.
Jamiyatda ijtimoiy adolat ta’minlanishini qaror topdirish borasidagi asosiy vazifamiz – bu adolatli qonunlar qabul qilishdan iborat.
Shavkat Mirziyoyev
Savollar va topshiriqlar:
1. Huquqqa nisbatan munosabatiga qarab davlat qanday turlarga ajratilishi mumkin?
2. Etatik davlat qanday davlat ekanligini tasvirlab bering.
3. Qanday davlatga huquqiy davlat atamasini qo‘llash mumkin?
4. Huquqiy davlatning asosiy belgilarini sanab bering.
5. Davlatning oraliq turiga kirgan davlatlarning qanday o‘ziga xos tomonlari mavjud?
6. “Fuqarolik jamiyati” atamasining “jamiyat” atamasidan qanday farqlari
bor?
7. Abu Nasr Forobiy “Fozil odamlar shahri” asarida adolatli jamiyatni qanday tavsiflaydi? Shu tavsifni fuqarolik jamiyati belgilari bilan taqqoslab ko‘ring. Fikringizni bayon qiling.
8. O‘zbekiston Respublikasida fuqarolik jamiyatining qanday unsurlari
(elementlari) shakllanib bormoqda?
9. O‘zbekistonda fuqarolik jamiyati shakllanishining qanday o‘ziga xos
tomonlari mavjud?